AMSTERDAM - Schetsten James Whale en David Cronenberg nog dystopische toekomstvisies met Frankenstein en eXistenz, inmiddels lijkt de vermenselijking van technologie een feit. Is de laatste barrière geslecht? Eye kijkt terug en vooruit met een programma over de fusie van mens en machine en de rol van hightech en big data.

The Man Machine, 18 oktober t/m 13 november 2018; films, gasten, live muziek en filmtalkshows. Tentoonstelling Ryioji Ikeda 15 september t/m 2 december 2018. Eye Filmmuseum, IJpromenade 1, 1031 KT Amsterdam.

Ooit knutselde Victor Henry Frankenstein van vers gedolven lichaamsdelen een spiksplinternieuwe mens, die hij met behulp van duizenden volts, begeleid door spectaculaire vonkenregens in een hevig schuddend laboratorium, tot leven wist te wekken. Waarna het met losse steken aan elkaar genaaide creatuur zich bij monde van Boris Karloff woedend tegen zijn schepper keerde.

Inmiddels is de implantatie van zelf denkende en bio-organische data verzamelende siliconenchips in het menselijk lichaam een feit en ontwikkelt artificiële intelligentie zich tot een geduchte concurrent van het menselijk brein.

Verlossing
Niet ver af is de dag dat de mens zal evolueren tot een extreem intelligente cyborg, waarvan de voorafschaduwing was te zien in Paul Verhoevens RoboCop (1987). Althans, zo profeteren door de toekomst bezeten wetenschappers uit Californië, die de mens willen verlossen van zijn door de natuur gedicteerde beperkingen.

Voortrazende techniek
Met The Man Machine gaat het filmmuseum in op het oude droombeeld van de mensmachine en de verbeelding van de nieuwste technologische ontwikkelingen in de cinema. Hoe brengt de mens zijn lichaam en leven in overeenstemming met de voortrazende techniek en de opkomst van big data? De implicaties van deze vraag worden belicht in het filmprogramma, de thematisch verwante tentoonstelling van de Japanse kunstenaar Ryoji Ikeda – hij werkt onder meer met computerdata en kwantummechanica – talkshows en lezingen.

Te zien zijn iconische personages uit de filmgeschiedenis zoals ‘Futura, der Maschinenmensch’ uit Fritz Lang’s klassieker Metropolis (1927), het monster van Frankenstein (Bride of Frankenstein, 1935, James Whale) en de wrekende cultheld van ijzer en schroot in de cyberpunkproductie Tetsuo: the Iron Man (1989) .

Verliefd op een besturingssysteem
Ook aan bod komen de toekomstvisies, die zowel somber als optimistisch kunnen zijn. Van de tussen aliens levende Dr. Morbius in Forbidden Planet (Frank Mcleod Wilcox, 1956), Godard's Alphaville (Jean-Luc Godard, 1965), THX 1138 (1971) van George Lucas en de anime Ghost in the Shell (Mamoru Oshii, 1995) tot Her (2013), waarin Spike Jonze een jonge schrijver verliefd laat worden op een zelfbewust en zelflerend besturingssysteem, een ontmoeting die niet zonder kleerscheuren verloopt.

Alle denkbare scenario’s over de samenwerking tussen menselijke- en machine-intelligentie komen aan bod in het vier weken durende filmprogramma, waarbij rijkelijk wordt geput uit de Eye-collectie.

Filmprogramma (selectie)
Metropolis (Fritz Lang DE 1927)
Bride of Frankenstein (James Whale US 1935)
Forbidden Planet (Fred M. Wilcox US 1956)
Alphaville ( Jean-Luc Godard FR 1965)
THX 1138 (George Lucas US 1971)
Tetsuo: The Iron Man (Shin’ya Tsukamoto JP 1989)
Tetsuo II: Body Hammer (Shin'ya Tsukamoto JP 1992)
Ghost in the Shell (Mamoru Oshii JP 1995)
eXistenZ (David Cronenberg CA GB FR 1999)
Her (Spike Jonze US 2013)
Ex Machina (Alex Garland GB 2014)