AMSTERDAM - Het Stedelijk Museum Amsterdam verwerft een aantal tekeningen van twee hedendaagse Russische kunstenaars: Yulia Tsvetkova en Anna Tereshkina. Met hun directe, cartoonachtige tekeningen registreren de kunstenaars elk op eigen wijze de verslechterde mensenrechten in Rusland en dat wat achter gesloten deuren plaatsvindt. Beiden zetten zich, persoonlijk en in hun kunst, in voor de rechten van onder andere vrouwen en LHBTIQ+’ers en worden systematisch het zwijgen opgelegd door de Russische overheid. De verwerving past in het beleid van het Stedelijk om hedendaagse kunst in de collectie op te nemen die reageert op politieke situaties, en wil met de aanwinst ook solidair zijn met deze kunstenaars.

Yulia Tsvetkova, Woman not a doll (serie), 2018. Yulia Tsvetkova (1993, Komsomolsk aan de Amoer) is kunstenaar, activist en tot voor kort artistiek leider van het activistische jeugdtheater Merak. Zij is beschuldigd van het “produceren en verspreiden van pornografisch materiaal op internet”. Deze beschuldigingen vloeien voort uit haar rol als beheerder van de feministische body-positivity pagina The Vagina Monologues op social media. Het Stedelijk Museum verwerft een aantal tekeningen die op deze pagina stonden en viral gingen, nadat zij beschuldigd werd. Daarnaast verwerft het Stedelijk ook een aantal andere tekeningen van haar, waaronder enkele werken die Tsvetkova maakte na haar arrestatie in 2020. Het gaat hier niet alleen om haar conflict met de Russische overheid maar ook om andere politieke omstreden rechtszaken in Rusland als die van Navalny, Set, Novoe Velichie en anderen.

Anna Tereshkina (1986, Omsk) is kunstenaar, curator, muzikant, dichter en een belangrijke vertegenwoordiger van de underground scene van St. Petersburg. Ze werkt regelmatig samen met het activistische kunstenaarscollectief Chto delat’?. Tereshkina werd, samen met dertig anderen, op 22 juni 2020 gearresteerd toen zij een vreedzaam protest hield voor het gerechtsgebouw van St. Petersburg. Op deze dag werd het vonnis uitgesproken tegen politiek gevangen Viktor Filinkov en Yulian Boyarshinov, die door de Russische overheid zijn beschuldigd van het opzetten van een terroristische organisatie. Tereshkina werd voor twee dagen vastgezet op het politiebureau en maakte daarvan een visueel verslag in de vorm van snelle schetsen. De kunstenaar maakt vaker schetsen van rechtszaken die bedoeld zijn om activisten monddood te maken. De serie tekeningen die het Stedelijk verwerft geven haar eigen rechtszaak weer.

Anna Tereshkina, Untitled (from the police station series), 2020. Rein Wolfs, directeur Stedelijk Museum Amsterdam: “Het Stedelijk Museum zet zich in voor een gelijkwaardige samenleving en biedt een platform aan kunstenaars die kunst en activisme met elkaar verenigen. Met het toevoegen van deze werken aan de collectie haakt het Stedelijk in op de actuele gebeurtenissen en vormt het een voorbode op de kritische blik die het museum op de samenleving wil innemen. Met de verwerving van deze werken zetten we de koers voort meer vrouwelijke kunstenaars te verzamelen en voegen we een nieuw hoofdstuk toe aan de lange verzamelgeschiedenis van Russische kunst in het Stedelijk. Welbekend binnen deze verzameling zijn de belangrijke Malevich-collectie van het Stedelijk en het grote Khardziev-bruikleen.”

Deze aanwinsten staan aan het begin van een hernieuwde focus op kunst uit Rusland en de (voormalige) Sovjet-Unie binnen het verzamelbeleid van het Stedelijk. Later dit jaar zal deze lijn worden voortgezet met een omvangrijke schenking georganiseerd in samenwerking met Aspan Gallery in Almaty, Kazachstan. Dit verzamelbeleid wordt ondersteund door Rakurs - een onderzoeksplatform (in oprichting) voor Russische avant-garde en kunst uit de (post) Sovjet-ruimte. Rakurs is een initiatief van de Universiteit van Amsterdam, het Van Abbemuseum en het Stedelijk.