AMSTERDAM - Op 8 september 2018 opent Het Scheepvaartmuseum de tentoonstelling ms Oranje | Koers gewijzigd over het passagiersschip Oranje. Tachtig jaar na de tewaterlating op 8 september 1938 spreekt dit schip door zijn iconische status en zijn veelbewogen geschiedenis nog steeds tot de verbeelding.

De levensloop van de Oranje is bijzonder; het schip nam tijdens zijn leven verschillende rollen en gedaanten aan. Van luxe droomschip eind jaren ‘30 gebouwd voor de lijndienst tussen Nederlands-Indië en Nederland, naar hospitaalschip tijdens de Tweede Wereldoorlog. Na de oorlog ‘repatrieerden’ talloze personen met de Oranje van Indonesië naar Nederland op weg naar een nieuw ‘thuis’. De tentoonstelling, opgebouwd uit twee delen, belicht zowel de geschiedenis van het schip als persoonlijke verhalen van ‘gerepatrieerden’. ms Oranje | Koersgewijzigd is tot en met 18 juli 2019 in Het Scheepvaartmuseum te zien. Voor meer informatie zie www.hetscheepvaartmuseum.nl/msoranje.

De Oranje: een nationaal symbool
Weinig Nederlandse schepen spreken zo tot de verbeelding als de Oranje: het grootste, mooiste en snelste passagiersschip dat ooit op een Amsterdamse werf werd gebouwd. De doop van het schip op 8 september 1938 door koningin Wilhelmina is met 10.000 genodigden dan ook een enorme happening. Als de Oranje op 4 september 1939 aan zijn eerste – en voorlopig ook zijn laatste – reis als passagiersschip begint, is de Tweede Wereldoorlog een feit. De lijndiensten op Nederland-Indië worden per direct gestaakt en de Oranje moet noodgedwongen van koers veranderen. Het schip transformeert in een drijvend hospitaal dat gewonde, geallieerde soldaten van het front weer veilig thuis brengt. Vanaf 1946 wordt de Oranje langzaamaan weer ingezet als passagiersschip, maar de gloriedagen van de lijnvaart zijn dan al voorbij.

Programmamaker Coen Verbraak in gesprek met ‘gerepatrieerden’
“De Oranje was het begin van een nieuw leven. Dat schip was onze vrijheid. Wij hebben het overleefd, dat gevoel had ik wel. <…/> Dat schip lag daar in die zonnegloed met dat rooie kruis. Dat was de ontsnapping.” Dieter van der Schilden over zijn herinnering aan de Oranje.

Na de capitulatie van Japan en de daarop volgende Indonesische Onafhankelijkheidsstrijd, komt een eerste migratiestroom vanuit Nederlands-Indië en later Indonesië naar Nederland op gang. Tussen 1945 en 1965 maken naar schatting 300.000 Indische Nederlanders de overtocht naar hun nieuwe ‘vaderland’. Voor enkelen duizenden onder hen is de Oranje het schip waarmee zich deze koerswijziging voltrekt. Programmamaker Coen Verbraak ging speciaal voor deze tentoonstelling in gesprek met tien personen die met de Oranje ‘repatrieerden’. Deze persoonlijke verhalen over vertrek, de tijd aan boord en het nieuwe leven in Nederland komen aan bod in een indrukwekkende film. In de tentoonstelling wordt de film, samen met indringende portretten die fotograaf Jitske Schols van hen maakte, getoond.

Het Scheepvaartmuseum
Het Scheepvaartmuseum, gevestigd in een prachtig monumentaal pand uit 1656, laat zien hoe water werelden verbindt. Het museum presenteert topstukken uit, wat door experts wordt beschouwd als, een van de beste maritieme collecties ter wereld. Naast tentoonstellingen op historisch vlak, toont het museum werk van hedendaagse internationale kunstenaars en vormgevers. Zo opent, eveneens op 8 september 2018, de tentoonstelling Sea of Tranquillity van kunstenaar Hans Op de Beeck. Later dit jaar reflecteert een hedendaagse kunstenaar op de tentoonstelling ms Oranje | Koers gewijzigd. Deze reflecties inspireren zowel bezoekers als het museum en laten zien dat de maritieme geschiedenis nog steeds relevant is. Met 350.000 bezoekers per jaar bevindt het museum zich in de top 10 van Amsterdamse musea en is daarmee een trekker voor binnen- en buitenlandse bezoekers.