AMSTERDAM- Eye Filmmuseum organiseert dit najaar een grote tentoonstelling rond leven en werk van de Russische cineast Andrej Tarkovski. Bij ‘Andrei Tarkovsky – The Exhibition’ is tevens een veelomvattend filmprogramma te zien, met alle – digitaal gerestaureerde – films van de in 1986 overleden filmer. In de zalen worden ook films vertoond van regisseurs en kunstenaars voor wie Tarkovski een belangrijke bron van inspiratie was, naast de films die van invloed waren op Tarkovski zelf. Een zesdelige lezingenserie plaatst het werk van de regisseur in de context van de Sovjettijd en hedendaagse makers brengen in talks & events een hommage aan de Russische filmer-mysticus.


De films van Andrej Tarkovski, Eye, 14 september t/m 6 december. Vanaf 19 september landelijke tournee zes gerestaureerde Tarkovski-titels in de filmtheaters.


Met beeldrijke en associatieve vertellingen als Andrej Roebljov (1966), Solaris (1971), De spiegel (1974) en, vooral, Stalker (1979), verwierf Andrej Tarkovski (1932-1986) faam als een van de belangrijkste vernieuwers van de filmtaal. In het oeuvre van Tarkovski lopen dromen en herinneringen, heden en verleden door elkaar; de schilderachtige schoonheid van zijn beelden, de metafysische beschouwingen over de mensheid en ook Tarkovski’s heldere uiteenzettingen over de cinema inspireren nog altijd nieuwe generaties.

Nieuwe restauraties, documentaires

Het filmmuseum Eye vertoont Tarkovski’s oeuvre in merendeels fonkelnieuwe digitale restauraties, van het speelfilmdebuut De jeugd van Ivan tot en met Het offer. Celluloidliefhebbers worden bediend met 35mm-voorstellingen van Nostalghia, De stoomwals en de viool en De moordenaars. Bijzonder zijn ook de zaalvoorstellingen van documentaires; ze bieden zeldzaam inzicht in Tarkovski’s kunstenaarsschap. In het door Tarkovski zelf gedraaide Tempo di viaggio zien we onder meer de zoektocht van de regisseur naar geschikte Italiaanse locaties voor Nostalghia.


De moordenaars SU 1956

De stoomwals en de viool SU 1960

De jeugd van Ivan SU 1962

Andrej Roebljov SU 1966

Solaris SU 1972

De spiegel SU 1974

Stalker SU 1979

Nostalghia IT/SU 1983

Het offer SE/FR/GB 1986


Documentaires

Tempo di viaggio, Andrej Tarkovski & Tonino Guerra IT 1983

One Day in the Life of Andrei Arsenevich Chris Marker FR 1999

Verwacht: Andrey Tarkovsky, A Cinema Prayer Andrej. A. Tarkovski SE 2019

Tarkovski in zes lezingen

Zesdelige lezingenserie van Ruslanddeskundige Otto Boele (Universiteit Leiden) over de politieke en sociale achtergronden van Tarkovski’s films. Boele belicht Tarkovski’s problemen met de Sovjetcensuur en analyseert hoe de regisseur in Stalker en Solaris het sciencefictiongenre naar zijn hand zette. Ook gaat hij in op Tarkovski’s opvattingen over poëzie, muziek en beeldende kunst. Na elke lezing volgt een thematisch gerelateerde titel uit Tarkovski’s oeuvre.

Vanaf 16 oktober, woensdagen, 19.15

Inspiratie en invloed

Tarkovski’s inspiratiebronnen en de invloed van Tarkovski op hedendaagse filmmakers en kunstenaars zijn verwerkt in een programma dat zich uitstrekt over negentig jaar filmgeschiedenis.


Inspiratiebronnen Tarkovski

Hierin zijn nieuwe restauraties opgenomen van door Tarkovski bewonderde auteurs, zoals Robert Bressons Le journal d’un curé de campagne en Ingmar Bergmans onbekende meesterwerk Shame. Ook te zien zijn zeldzame 35mm-kopieën uit de Eye-collectie, waaronder Otar Iosseliani’s speelfilmdebuut Falling Leaves. De stille films Earth, van Tarkovski-favoriet Aleksandr Dovzjenko, en Chaplins City Lights worden vertoond met live muziek.


Earth (Zemlya) Aleksandr Dovzjenko SU 1930

City Lights Charles Chaplin VS 1931

Le journal d’un curé de campagne Robert Bresson, FR 1951

Ugetsu monogatari Kenji Mizoguchi JP 1953

Nazarin Luis Buñuel MX 1958

Falling Leaves (Listopad) Otar Iosseliani SU 1966

Shame (Skammen) Ingmar Bergman SE 1968

The Color of Pomegranates (Sayat Nova) Sergei Paradjanov SU 1969


Tarkovski’s invloed

Weinig filmers hebben zo’n stempel gedrukt op de internationale cinema als Tarkovski. De Mexicaan Carlos Reygadas herinnert zich van de eerste Tarkovski-film die hij op 15-jarige leeftijd zag nog steeds hoe ‘de emotie uit elk beeld en elk geluid leek te stromen’. Voor de Brit Alex Garland waren Solaris en Stalker belangrijke ijkpunten voor zijn speelfilmdebuut Ex Machina en de Netflix-film Annihilation. De Chinese filmmaker Bi Gan verraste het Nederlandse filmpubliek deze zomer met een aan Tarkovski schatplichtige 3D-film.


Japon Carlos Reygadas MX/DE 2002

The Return Andrej Zvyagintsev RU 2003

Melancholia Lars von Trier DK/SE/FR/DE 2011

Ex machina Alex Garland GB 2015

Long Day’s Journey Into Night Bi Gan CN/FR 2018

Talks en events

Lezingen, talkshows en muziekoptredens van hedendaagse filmmakers en kunstenaars voor wie het werk van Tarkovski van betekenis is. Enkele hoogtepunten:

DJ Torus Scores Stalker: live vertolking nieuwe score electro-artiest Torus bij Tarkovski’s beroemdste film. 5 okt 21.00


Nostalgia for the Absolute: Tarkovski’s zoon brengt een multidisciplinair eerbetoon aan zijn vader. Met Duo Gazzana op viool en piano, videoprojecties van beelden uit het familiearchief en voordracht van de gedichten van grootvader Arseni Tarkovski. 19 okt 19.30


Tarkovski in het land

Eye heeft de distributierechten verworven van zes Tarkovski-films: De jeugd van Ivan, Andrej Roebljov, Solaris, De spiegel, Stalker en Het offer. Ze zijn vanaf 19 september te zien in de Nederlandse filmtheaters en op filmfestivals.


Andrey Tarkovsky Collection: dvd-box Distributeur

Lumière brengt in samenwerking met Eye de Andrey Tarkovsky Collection uit, een dvd-box met vijf digitaal gerestaureerde Tarkovski-films: De jeugd van Ivan, Andrej Roebljov, Solaris, De spiegel en Stalker.