AMSTERDAM - Waarheid, feiten, herinneringen, werkelijkheid: zijn het allemaal constructies? Kunstenaars Broomberg & Chanarin, Omer Fast, Chia-Wei Hsu en Meiro Koizumi laten zien hoe film, video, maar ook diaprojectie, foto’s en geluid kunnen worden ingezet om het verleden te onderzoeken en te ‘ontmaskeren’. Reportage, re-enactment, documentaire en filmische technieken zijn enkele van de strategieën die deze kunstenaars toepassen om de subjectiviteit van historische bronnen en de beperkingen van het geheugen bloot te leggen. In vertellingen die zich op verschillende plekken van de wereld afspelen, onderzoeken zij de constructie van verhalen en hoe verhalen veranderen wanneer ze uit verschillende perspectieven worden verteld en herverteld.

A Tale of Hidden Histories – Broomberg & Chanarin, Omer Fast, Chia-Wei Hsu, Meiro Koizumi, 16 maart – 19 mei 2019 in Eye, IJpromenade 1, Amsterdam.

De getoonde werken belichten de geschiedenis in conflictgebieden; die plekken in de wereld waar waarheid en fictie op scherp worden gezet. En waarbij de kleinere geschiedenissen van individuen vaak als voorbeelden dienen voor een grotere sociaal-politieke realiteit. Broomberg & Chanarin, Omer Fast, Chia-Wei Hsu en Meiro Koizumi buigen zich over de vraag naar de representatie van oorlog. Kan een oorlog worden naverteld? Is het mogelijk een oorlog te verbeelden? En wat is de rol van de kunstenaar hierin? Deze vragen vormen de katalysator voor de verschillende, vaak onbekende of vergeten verhalen over gebeurtenissen uit de Tweede Wereldoorlog, de Koude Oorlog, maar ook uit de recentere geschiedenis in Irak en Afghanistan.

Wat deze kunstenaars verbindt, is hun onderzoekende en reflectieve houding ten opzichte van de geschiedenis. Ze houden historische verhalen tegen het licht, waarbij ze niet noodzakelijkerwijs doen aan waarheidsvinding. Hun werkwijze verschilt dan ook wezenlijk van die van, bijvoorbeeld, een journalistieke, een juridische of een wetenschappelijke praktijk. Ze laten zien dat er verschillende perspectieven zijn en dat de verbeelding een belangrijke rol speelt in de constructie van een gedeeld en collectief cultureel geheugen. Hun werken leveren eerder vragen op dan dat ze antwoorden vinden op urgente kwesties uit de geschiedenis.

Broomberg & Chanarin
De in Zuid-Afrika en Engeland opgegroeide kunstenaars Adam Broomberg (1970) en Oliver Chanarin (1971) zijn opgeleid als fotograaf, maar werken tegenwoordig met verschillende media. In hun werk kaarten zij op prikkelende wijze onderwerpen uit de geschiedenis, de politiek en religie aan. Daarbij altijd wijzend op de kracht en de vele mogelijkheden tot interpretatie van beelden en worstelend met de rol van representatie. Uitgangspunt voor het werk Dodo (2014) was de representatie van een oorlog. De combinatie van archiefonderzoek, archeologische opgravingen en niet-gebruikte filmfragmenten uit de film Catch 22 hebben geleid tot een indrukwekkend werk over de verbeelding van oorlog en de impact van de Amerikaanse Hollywood-industrie op het landschap in Mexico. Het werk The Day Nobody Died (2008) ontstond toen beide kunstenaars embedded waren bij het Britse leger in Afghanistan.

Omer Fast
Hedendaags trauma en oorlog vormen belangrijke ingrediënten in Omer Fasts politiek geladen films. Fast (Israël, 1972) is geïnteresseerd in de spanning tussen realiteit en fictie en onderzoekt de constructie van verhalen, in het bijzonder hoe verhalen veranderen wanneer ze vanuit verschillende perspectieven worden verteld. In Continuity (2012) wordt een echtpaar met hun zoon herenigd na diens militaire uitzending naar Afghanistan. Het ongemakkelijke verhaal wordt al snel gecompliceerder. De aanleiding voor Her Face Was Covered (2011) is de getuigenis van een dronepiloot die een bombardement bespreekt op een konvooi met trucks, op een niet nader omschreven locatie.

Meiro Koizumi
Meiro Koizumi (Japan, 1976) haalt met zijn confronterende video’s en performances tal van diepgewortelde taboes en pijnpunten in de Japanse samenleving naar boven. Hij werkt aan een consistent oeuvre rondom terugkerende onderwerpen, zoals het individuele en het collectieve geheugen, de houding van Japan ten opzichte van het verleden, de Japanse mediacultuur en de beeldvorming rond ultieme Japanse helden zoals de samoerai en de kamikaze. Defect in Vision (2011) en Portrait of a Young Samurai (2009) geven een verontrustend beeld van deze strijders. De trauma’s en herinneringen van Amerikaanse veteranen uit de oorlogen in Irak en Afghanistan vormen het onderwerp van Koizumi’s recente werk Battlelands (2018).

Chia-Wei Hsu
De Taiwanese kunstenaar Chia-Wei Hsu (1983) verdiept zich in de culturele geschiedenis en de geopolitiek van Azië. Middels het vertellen van vergeten verhalen onderzoekt hij de Aziatische geschiedenis, waarbij mythen en legenden uit deze gebieden een belangrijke rol spelen. In Huai Mo Village (2012) vertelt een priester over de tijd dat hij als spion voor de CIA werkte en zich tegen de Chinese communisten verzette. In Drones, Frosted Bats and the Testimony of the Deceased (2017) halen voormalige fabrieksarbeiders herinneringen op aan de Tweede Wereldoorlog, bij opnamen van een verlaten brandstoffabriek in Taiwan, gefilmd vanuit een drone.

In de filmzalen
De tentoonstelling gaat vergezeld van een programma van films, talks en events in de filmzalen. Met gesprekken met kunstenaars en de presentatie van nieuwer en ouder werk wordt een breed contextualiserend programma ontwikkeld. In Eye is ook het filmprogramma Shell Shock: de kracht van verhalen te zien, over de persoonlijke verbeelding van de angst, woede en verwarring die volgen op maatschappelijk geweld en conflict, van 22 maart t/m 22 mei 2019. Voor meer informatie, zie: eyefilm.nl/shellshock.