AMSTERDAM - Maandag werd op meerdere Amsterdamse locaties, en dit jaar ook in Almere , het Keti Koti Festival gevierd. Bij de Stopera hingen de vlaggen van de voormalige Nederlandse kolonies halfstok. Daarvandaan volgde de Bigi Spikri optocht naar het Oosterpark, waar de herdenking van het slavernijverleden om 14.00 begon. De dag werd besloten met feestelijkheden op het Museumplein.


Op 1 juli 2023 schafte Nederland in het Caraïbisch gebied 160 en in Suriname 150 geleden jaar de slavernij af. Tijdens de herdenking bood Koning Willem-Alexander namens de Nederlandse regering excuses aan ‘voor het feit dat mensen in naam van de Nederlandse staat eeuwenlang tot handelswaar zijn gemaakt, zijn uitgebuit en mishandeld’. Demissionair premier Rutte deed dat december 2022 al en kondigde nieuwe, betere tijden aan.

Aan het begin van het herdenkingsjaar was er nog optimisme. Met de komst van het rechtse kabinet is de vrees voor een teleurstelling groot. Op 2 juli, een dag na de herdenking in het Oosterpark, staat het staatshoofd in Den Haag op het bordes met een radicaal rechts kabinet. In zijn verkiezingsprogramma wil PVV-leider Geert Wilders de excuses voor het slavernijverleden intrekken. Beoogd minister Klever (PVV) presenteerde voor omroep Ongehoord Nederland het Zwarte Pietenjournaal en ziet de omstreden rechterhand van Sinterklaas als cultureel erfgoed.

Voor het eerst is de Tweede Kamervoorzitter afwezig bij de herdenking. Martin Bosma (PVV) betitelde voor zijn beëdiging het Slavernijmuseum, dat in 2030 op het Java-eiland wordt geopend, als ‘antiblank haatpaleis’. Omdat hij weigerde terug te komen op deze en eerdere beladen uitspraken over het slavernijverleden trok het Nationaal Instituut Nederlands Slavernijverleden en erfenis (Nimsee) de uitnodiging in. Een petitie hiervoor werd 20.000 keer ondertekend. Betrokkenen bij de herdenking hielden er rekening mee dat Bosma’s komst zou leiden tot (politie)geweld. De herdenking verliep overigens ontspannen, waardig en zonder incidenten.

Demissionair premier Rutte, Pieter Omtzigt (NSC) en burgemeester Halsema waren wel aanwezig. In haar toespraak benadrukte de burgemeester dat ‘de lelijke tentakels van het racisme’ nog altijd zichtbaar zijn in de maatschappij.