AMSTERDAM - In 2015 schonk de Zuid-Afrikaanse kunstenaar William Kentridge 10 Drawings for Projection (1989-2011) aan het filmmuseum. De tien korte animatiefilms betekenden Kentridges doorbraak in de internationale kunstwereld. De films, die de bewogen geschiedenis van Zuid-Afrika belichten, zijn deze zomer als grote installatie te zien in Eye. In de tentoonstellingsruimte is ook de filminstallatie O Sentimental Machine (2017) te zien, die historische opnamen bevat van de Russische revolutionair Leon Trotski. De tentoonstelling vindt plaats tijdens het Holland Festival, waarvoor William Kentridge optreedt als Associate Artist.

William Kentridge - Ten Drawings for Projection, 3 juni t/m 1 september 2019, Eye Filmmuseum, IJpromenade1, Amsterdam. De tentoonstelling gaat vergezeld van een publieksprogramma met films, optredens, interviews en lezingen; William Kentridge is als gast en geïnterviewde aanwezig.

De genereuze schenking volgde op de tentoonstelling William Kentridge – If We Ever Get to Heaven, zomer 2015 in Eye. De kunstenaar was onder de indruk geraakt van de kwaliteit van de presentatie en de rijkdom van de Eye-collectie. Als gebaar van appreciatie besloot hij alle werken uit de serie 10 Drawings for Projection te schenken aan het museum.

Geschonden samenleving
Een terugkerend thema in de serie – met films als Johannesburg, 2nd Greatest City After Paris (1989), Felix in Exile (1994) en Other Faces (2011) – is de recente Zuid-Afrikaanse geschiedenis. Uitgangspunt voor de animaties zijn de houtskooltekeningen die Kentridge overtekent, weer weggomt en daarmee in beweging zet. Ze refereren onder meer aan historische gebeurtenissen als het bloedbad van Sharpeville, de vrijlating van Nelson Mandela en de afschaffing van Apartheid.

De 10 Drawings for Projection (1989-2011) markeerden Kentridges doorbraak in de internationale kunstwereld als geëngageerd kunstenaar die begaan is met de ontwikkelingen in zijn geboorteland. ‘Ik heb nooit illustraties van Apartheid willen maken’, zegt hij in een interview. ‘Maar de tekeningen en films worden wel gevoed en komen voort uit de geschonden samenleving die er het gevolg van is. Ik ben geïnteresseerd in een politieke kunst, dat wil zeggen een kunst van het ambigue, van tegenspraak, onaffe gebaren en onzekere afloop.

Leon Trotski voor de camera
Een bijzondere installatie is O Sentimental Machine, die Kentridge maakte voor de veertiende Biënnale van Istanbul (2017). De ruimtelijke filminstallatie met vijf projecties is gedacht als de werkruimte van revolutionair Leon Trotski, die op verschillende historische filmfragmenten is te zien. Hiervoor putte Kentridge uit de Eye-collectie, waarin zich onder meer beelden bevinden van Trotski die voor de camera een lezing geeft over de toekomst van het communisme. Uit dezelfde collectie gebruikte Kentridge fragmenten uit homemovies van Nicolaas II, Ruslands laatste tsaar.

In de tentoonstelling is tevens een aantal grote wandtapijten opgenomen; Kentridge liet ze vervaardigen in een lokale weverij in Johannesburg en koos als motief onder meer collages van landkaarten en personages die in zijn werk voorkomen.

Over de kunstenaar
William Kentridge (Johannesburg, 1955) studeerde politicologie en African Studies en volgde een mime- en theateropleiding in Parijs; als kunstenaar werd hij opgeleid aan de Johannesburg Art Foundation. Hij werd bekend als multimediakunstenaar door zijn bijzondere animatiefilms, houtskooltekeningen en installaties opgebouwd uit film, geluid, muziek en sculpturale objecten. Met schijnbaar gemak weet Kentridge uiteenlopende media samen te brengen in een uitzonderlijk oeuvre.

Kentridge is ook werkzaam als opera- en theaterregisseur, onder meer in samenwerkingen met de Metropolitan Opera in New York, het Royal Opera House, Londen en het Holland Festival. Zijn beeldend werk was te zien op de Documenta (Kassel), Tate Modern (Londen), Museum of Modern Art (New York) en op de Biënnale van Venetië.