4.9 ℃
Op het water tussen NEMO en het Marineterrein in Amsterdam is een flinke boot opgetild met een gewone huishoudstofzuiger, een gigantisch wiel de lucht in gegaan en een raket van maar liefst twee meter afgeschoten.
Het thema van de gehele jubileumviering is nieuwsgierigheid. Al 100 jaar prikkelt NEMO de nieuwsgierigheid bij mensen. Algemeen directeur Géke Roelink licht toe: "Het is weergaloos dat we met zovelen deze mijlpaal in de geschiedenis van NEMO Science Museum mogen vieren. Met deze experimenten brengen we de wereld van wetenschap en technologie op een speelse wijze dichterbij het publiek en wakkeren we hopelijk nieuwsgierigheid nog verder aan. Want nieuwsgierigheid is het vliegwiel voor antwoorden op grote en kleine uitdagingen van nu en de toekomst. Dat we als kers op de verjaardagstaart ook nog de Jubileumpenning van burgemeester Halsema mogen ontvangen is een enorme eer."
Jubileumpenning Gemeente Amsterdam
De Jubileumpenning van de Gemeente Amsterdam is een gemeentelijke onderscheiding voor bedrijven die sinds de oprichting gevestigd zijn in Amsterdam en minstens 50 jaar bestaan. Burgemeester Femke Halsema zegt in haar speech: "Bij NEMO Science Museum worden nieuwsgierigheid en een open, onderzoekende houding bij bezoekers gestimuleerd. En daar hebben ze hun hele leven plezier van. Bovendien is deze houding onmisbaar voor een vrije stad. De wetenschap is net als de vrije pers, onafhankelijke rechtspraak en de bescherming van de rechten van minderheden, een fundament onder onze samenleving. En daarom koesteren we ook dit wetenschapsmuseum. Als waardering heeft het college van burgemeester en wethouders besloten om NEMO de Jubileumpenning van de stad toe te kennen."
Bezoek van minister Dijkgraaf
Minister Dijkgraaf van OCW bezocht de iconische Kettingreactie in het museum tijdens de jubileumviering. "Ieder kind wordt geboren als wetenschapper, met letterlijk een hele wereld om te ontdekken. NEMO prikkelt de natuurlijke nieuwsgierigheid van jong en oud al 100 jaar. En dat is mooi, want nieuwsgierigheid is de drijvende kracht achter maatschappelijke vooruitgang. Ik ben trots dat we zo'n prachtig museum hebben in Nederland en feliciteer NEMO van harte.", aldus minister Dijkgraaf.
Nog meer feest: een nieuwsgierig weekend op 9 en 10 december
Tijdens het Festival van de Nieuwsgierigheid op 9 en 10 december is NEMO gratis toegankelijk en is er van alles te beleven. Echte wetenschappers geven live antwoord op allerlei leuke en interessante vragen, er zijn spannende shows en bezoekers kunnen ontdekken of ze slimmer zijn dan ChatGPT. In de Werkplaats kan gedanst worden, er zijn volop proefjes om zelf te experimenteren en natuurlijk is ook de Kettingreactie te zien. Meer informatie is te vinden op NEMO100jaar.nl
De experimenten van het NEMO Science Spektakel
De wetenschappelijke principes die zijn gedemonstreerd tijdens het NEMO Science Spektakel zijn behoud van impuls, vacuüm en stuwkracht. Principes die in ons dagelijks leven op allerlei manieren voor komen, maar die zijn ontdekt door het stellen van vragen, experimenteren en het maken van fouten om zo verder te komen. Een verlichte drone werd ingezet als 'vonk' van nieuwsgierigheid tijdens het spektakel. Dit is de factor die alle experimenten met elkaar verbindt.
Experiment 1: behoud van impuls
Een metershoge kraan met daaraan een gigantisch wiel bleef verticaal draaien en klapte niet om, tegen de wetten van de zwaartekracht in. Dit experiment is gebaseerd op de wet van behoud van impuls, een principe dat aangeeft dat als een wiel met een bepaalde massa rond zijn as draait, dat wiel in dezelfde richting wil blijven draaien en niet omklapt. Dit principe werd al toegepast in de gyroscoop die in 1851 door Léon Foucault is ontwikkeld. Deze uitvinding wordt bijvoorbeeld toegepast in vliegtuigen, zodat een piloot weet of hij recht vliegt in een storm. Of in een smartphone, zodat het beeldscherm meedraait.
Experiment 2: vacuüm
De 13-jarige Robin is één van de vragenstellers op NEMO100jaar.nl die haar vraag "Heeft lucht gewicht?" live kreeg beantwoord en mocht meehelpen met de uitvoering van het experiment. Met een echte boot van vier meter lang en een stofzuiger werd het principe vacuüm gedemonstreerd. Door de vergrote stofzuigermond op de boot te zetten werd alle lucht tussen de boot en de stofzuigermond weggezogen en ontstond er een vacuüm. De boot ging omhoog - en plonsde weer in het water zodra de stekker uit het stopcontact werd gehaald. Otto van Guericke, burgemeester van Maagdenburg, deed al in 1654 onderzoek naar het vacuüm. Met zijn zelfgemaakte vacuümpomp pompte hij de lucht uit twee halve bollen van brons. Door het vacuüm werden de twee helften tegen elkaar aangedrukt en vormden ze een bol die zelfs door zestien paarden niet uit elkaar getrokken kon worden.
Experiment 3: stuwkracht
Tot slot werd er een raket van 2 meter gelanceerd door middel van lucht. Om een raket af te schieten naar de ruimte is een kracht nodig die groter is dan de zwaartekracht. Hoewel duizend jaar geleden de eerst vuurwerkpijlen al de lucht in gingen, is pas in 1915, door de Amerikaan Robert Goddard, een raket gemaakt met de potentie om in de ruimte te komen. Door de uitstoot van gassen en lucht te optimaliseren kon hij een veel grotere stuwkracht creëren dan ooit tevoren.
Geschiedenis NEMO
Van volgepakte rommelzolder tot interactief museum met ruim een half miljoen bezoekers per jaar: NEMO is in 100 jaar tijd flink getransformeerd. Schilder en verzamelaar Herman Heijenbrock richtte in 1923 het Museum van den Arbeid in Amsterdam op met als doel om de gewone burger en de jeugd in het bijzonder te betrekken bij ontwikkelingen in de industrie en meer te leren over technologie. Het museum kreeg in 1954 de naam Nederlands Instituut voor Nijverheid en Techniek (NINT). Na een aantal verschillende locaties werd in 1997 het iconische gebouw boven de IJtunnel geopend. NewMetropolis, zoals het toen heette, werd later omgedoopt tot NEMO.
Partner
De jubileumviering wordt mede mogelijk gemaakt door de deelnemers van de VriendenLoterij, hoofdpartner van het jubileumprogramma van NEMO. Met de bijdrage wil de VriendenLoterij cultuurbezoek vergroten en nieuw publiek naar musea trekken
