AMSTERDAM - Eye Filmmuseum presenteert Albert Serra – Liberté, de eerste tentoonstelling in Nederland van de Catalaanse film- en theaterregisseur Albert Serra. Speciaal voor deze tentoonstelling wordt de gehele expositieruimte omgevormd tot een immersieve set vol nachtelijke, heimelijke ontmoetingen, waarin theater, film en tentoonstelling samenkomen. Deze nieuwe installatie is gebaseerd op Liberté, een spraakmakend toneelstuk over libertijnse vrijdenkers dat Serra maakte in 2018 in opdracht van de Berlijnse Volksbühne en het jaar daarna vertaalde naar film.

De tentoonstelling in Eye is een desoriënterende totaalervaring die elementen uit het theater en de film samenbrengt. De bezoeker dwaalt vrijelijk rond in de setting van een nachtelijk bos waarin de verbeelding op scherp wordt gezet. De set doet denken aan een mix tussen de fleurige landschappen van rococoschilders Jean-Honoré Fragonard en François Boucher en postindustrieel braakliggend terrein. Je neemt deel aan een spel van zien en gezien worden, op zoek naar de naakte betekenis van 'ultieme vrijheid'.

Liberté in Eye
De tentoonstelling vormt een nieuw hoofdstuk in Serra's bewerking van zijn theaterstuk Liberté. In Liberté zijn we getuige van een groep Franse aristocraten die, gevlucht uit het conservatieve hof van Lodewijk XVI, ergens op een open plek in een bos Pruisische metgezellen opzoekt om hun libertijnse vrijheidsidealen à la Marquis de Sade mee te delen. Terwijl de maan opkomt verspreiden de vrijdenkers zich door het bos, op zoek naar seksuele ontmoetingen, waarbij de grenzen tussen sociale standen en lichamen vervagen. Tussen de struiken of in de krappe ruimtes van hun draagkoetsjes spelen de personages een spel van onthullen en verhullen, begluren en betasten.

In Eye maakt Serra van Liberté een mysterieuze cruising zone, waar op meerdere schermen fragmenten van nachtelijke, heimelijke ontmoetingen te zien zijn. De set wordt speciaal voor Eye ontworpen en vermengt de herkenbare rococo-attributen uit de film met hedendaagse elementen tot een suggestief boslandschap. Het toneelstuk, de film en tentoonstelling hebben met elkaar gemeen dat ze een wereld vol psychologische en morele ambivalentie oproepen. Want alleen op die manier, in het onmetelijke grijze gebied tussen goed en fout, kun je, volgens Serra, de 'tegenstellingen en hypocrisie van onze tijd' begrijpen. In het holst van de nacht, wanneer de mens rationaliteit inruilt voor hedonisme stelt Liberté een belangrijke vraag. Hoeveel zelfcontrole zijn we bereid op te geven om volledig vrij te zijn?

Fictie en frictie
Albert Serra staat bekend om zijn subversieve films die de status quo bevragen en uitdagen. Zijn stijl is onconventioneel, uitdagend en vernieuwend. Serra's oeuvre vertrekt vaak vanuit Europese mythen en literatuur. Zo verbeeldt hij in Honor de cavelleria (2006) de literaire figuur Don Quichot op een eigenzinnige en eigentijdse manier. In Història de la meva mort (2013) ensceneert Serra een ontmoeting tussen de twee iconen Casanova en Dracula. Deze historische figuren worden ingezet om hedendaagse thema's te onderzoeken, zoals ideeën over vrijheid, ondoorzichtige machtsstructuren en morele ambivalentie.

Met fictie en frictie daagt Serra de volgens hem hypocriete tijdsgeest uit. Subversieve kunst roept door zijn aard vragen en discussies op. Het strijkt per definitie altijd in tegen de huidige tijdsgeest. Middelen zoals provocatie of absurditeit worden ingezet met als doel de samenleving kritisch naar zichzelf te laten kijken. Maar waar liggen de grenzen van provocatie? Waar trekken we de streep, of moet in kunst en film alles geoorloofd zijn? Hoe kan kunst de veilige grenzen van haar eigen context overschrijden? Het zijn actuele vragen die subversieve film en kunst, ook in retrospectief, in kritische kaders plaatsen. De tentoonstelling en het filmprogramma Albert Serra – Liberté vormen een uitgelezen kans dit soort vragen aan de orde te stellen.

Film, talks en events
Het werk van Albert Serra wordt uitgediept met lezingen, masterclasses en filmvertoningen. Naast Serra's speelfilms is ook een selectie van zijn korte films en series te zien, waarvan sommige voor het eerst in Nederland op het grote doek worden vertoond. De vertoningen van Albert Serra worden aangevuld met een eclectische verzameling films (deels op 35mm, uit de Eye-collectie) die voor Serra van belang zijn en een soms subtiele tegendraadsheid in vorm of inhoud gemeen hebben.

Albert Serra is in de periode van de tentoonstelling enkele keren in Eye aanwezig om zijn oeuvre en tentoonstelling toe te lichten in een artist talk. Ook geeft Artur Tort, Serra's vaste cameraman en winnaar van een César voor zijn camerawerk in Pacifiction (2022), tijdens een masterclass een inkijk in zijn werkwijze. Daarnaast is er extra aandacht voor de betekenis van het subversieve in film en kunst en het bevragen van de status quo.

Over Albert Serra
Albert Serra (1975, Banyoles, Spanje) maakte een tiental lange films, korte films, video-installaties en theaterproducties. Hij studeerde Spaanse filologie en literatuurwetenschappen aan de universiteit in Barcelona. In 2001 richtte Serra het productiebedrijf Andergraun Films op. Serra's debuutfilm Honor de cavalleria (2006) werd door Cahiers du Cinéma geselecteerd als een van de tien beste films van 2007. Voor Història de la meva mort (2013) ontving hij de Gouden Luipaard op het Locarno Film Festival in 2013. Voor La mort de Louis XIV (2016) kreeg Serra de Prix Jean Vigo in 2016. Liberté ontving de Un Certain Regard - Speciale Juryprijs van het Filmfestival van Cannes 2019. Pacifiction (2022), zijn meest recente speelfilm werd geselecteerd voor de Gouden Palm-competitie van Cannes in 2022. Voor Documenta 13 realiseerde hij Three Little Pigs, een 101 uur durende filmpresentatie gebaseerd op de historische figuren Goethe, Hitler en Fassbinder. In 2013 werd een retrospectief van het werk van Serra vertoond in het Centre Pompidou. In 2019 bewerkte Serra beelden uit Liberté tot de tweekanaals installatie getiteld Personalien die in Reina Sofia werd getoond.