AMSTERDAM - Uit een onafhankelijk onderzoek dat het Verwey-Jonker Instituut op verzoek van de gemeente Amsterdam hield, blijkt dat duizenden ambtenaren worden gepest of gediscrimineerd. Vaak gaat het om wangerag van leidinggevenden.


Eerdere onderzoeken lieten al zien dat racisme en pestgedrag overal bij de gemeente speelt. De raad en ambtenaren wilden daarop meer informatie. Ruim 22.000 gemeenteambtenaren ontvingen een vragenlijst van het onderzoeksinstituut, waar bijna 6900 van hen op reageerden. Hierdoor zijn volgens Verwey-Jonker de resultaten representatief.

Afgelopen jaar werd 55 procent van de ambtenaren gepest, uitgesloten of vernederd. Bij medewerkers met een niet-Europese achtergrond en lager opgeleide werknemers is dit ruim 60 procent. In deze groep en bij mensen met een beperking of langdurige ziekte meldde een kwart te zijn gediscrimineerd. Meestal had dit betrekking op herkomst of huidskleur. Van de overige ambtenaren maakte 14 procent discriminatie mee. Zo’n 63 procent van de ondervraagde werknemers was getuige van discriminatie of ongewenst gedrag van of tegen collega’s.

Bij meer dan 60 procent van de meldingen over discriminatie ging het om leidinggevenden, die ongeveer een op de twee keer als oorzaak van het pesten of vernederen worden genoemd. ‘Met oog op de belangrijke taak die leidinggevenden hebben in het toezien op een veilige werkomgeving, zonder ongewenst gedrag’, noemt Verwey-Jonker de situatie zorgelijk.

Op 4 juli publiceerde De Telegraaf als eerste over het toen nog niet openbare rapport. Wethouder Hester van Buren (Personeel en Organisatie) onderkent de klachten over de leidinggevenden en stelt dat verbetering tijd kost. Op 9 juli is er een bijeenkomst waar ambtenaren met Van Buren kunnen praten over het rapport.

Munish Ramlal, de Amsterdamse Ombudsman, onderzoekt hoe Bureau Integriteit functioneert. Klachten en meldingen van de Amsterdamse ambtenaren kwamen hier terecht. Nadat uit gelekte brandbrieven van medewerkers bleek dat zij de interne klachtenprocedures wantrouwen, stelde Van Buren twee externe vertrouwenspersonen aan. Ongeveer 43 procent van de werknemers is tevreden over hoe de gemeente hun meldingen over ongewenst gedrag oppakte. In het geval van discriminatie is dat zo’n 20 procent.

Van Buren verwacht dat de komende maanden meer ambtenaren hun verhaal doen. Ze heeft nog niet bekend welke nieuwe maatregelen noodzakelijk zijn. Burgemeester Femke Halsema zei op 1 juli in haar toespraak bij Keti Koti dat het een nederlaag is dat racisme nog steeds in de Amsterdamse gemeentelijke organisatie bestaat.