2.2 ℃
Amsterdam is een stad die haar vrijheid koestert. In onze levendige, drukke stad, met 850.000 verschillende bewoners en veel bezoekers kan die vrijheid alleen bestaan als er grenzen zijn. Daarom stelt het college duidelijke regels op, handhaaft ze deze en grijpt in waar grote sociale en fysieke achterstanden zijn. Dat vraagt de komende jaren om grote investeringen.
Met deze voorjaarsnota investeert het college niet alleen in de stad, maar lost ze ook een aantal financiële problemen op. De groei van de stad gaat gepaard met hoge kosten. Daarnaast zijn er flinke tegenvallers: bijvoorbeeld het onderhoud aan de kades en bruggen, minder geld van het Rijk en forse tekorten op de jeugdzorg.
Wethouder Udo Kock (Financiën): “Ik ben er trots op dat het is gelukt met een sluitende en solide voorjaarsnota te komen. Ondanks de grote financiële uitdagingen zijn onze ambities ongewijzigd. Het college investeert de komende jaren in een veilige, sociale en groene stad en durft de problemen die er zijn aan te pakken, zoals het achterstallig onderhoud in de openbare ruimte en de grote vraag naar jeugdzorg.”
In de voorjaarsnota ligt het accent altijd op nieuwe keuzes. Het college slaagt erin de ambitieuze financiële afspraken uit het coalitieakkoord in stand te houden, waardoor miljoenen worden geïnvesteerd in wonen, onderwijs, armoede, het beperken van overlast, duurzaamheid en participatie komende jaren.
Onderhoud infrastructuur, openbare ruimte en groen
De openbare ruimte en infrastructuur is teveel verwaarloosd. De komende jaren wordt in totaal €289 miljoen gereserveerd voor stadsbehoud en het noodzakelijke onderhoud van de kades, bruggen, wegen, straatmeubilair en groen in de openbare ruimte. Het wegwerken van de achterstanden gaat jaren duren, daarom wordt er jaarlijks nog €15 miljoen uitgetrokken vanaf 2023.
Kades en bruggen zijn de afgelopen tientallen jaren zo ernstig verwaarloosd dat onveilige situaties kunnen ontstaan. Het college brengt de budgetten voor het onderhoud aan de bruggen en kades, en het onderzoek daarnaar, structureel op orde. Er gaan ook veel geld voor groen naar het herplanten van bomen, nadat die gekapt zijn voor de veiligheid of voor nieuwbouw.Dit is nodig om de achterstanden die er zijn weg te werken.
Veiligheid
De groei van de stad heeft invloed op de veiligheid. Meer mensen, meer bezoekers, stijgende vastgoedprijzen, meer welvaart en meer geld, bieden meer gelegenheid voor criminaliteit en zetten de leefbaarheid onder druk. Daarom investeert het college extra in veiligheid: €8 miljoen in 2019 en 2020 en €5 miljoen per jaar vanaf 2021. Dit geld wordt ingezet voor het uitrusten van handhavers met een bodycam en het tegengaan van ondermijning en radicalisering. Naar de nietjustitiële preventieve aanpak van de Top 400 en Top 600 gaat €3,5 miljoen per jaar extra (t/m 2022). Naar handhaving om overlast tegen te gaan en naar reiniging gaat volgend jaar €6 miljoen extra.
Jeugdzorg
Bij de jeugdzorg en zorg zijn grote tekorten door de stijging van het aantal cliënten en door meer verwijzingen naar zwaardere zorg. Amsterdam krijgt hiervoor net als andere gemeenten te weinig geld van het Rijk. Het college heeft de tekorten flink teruggebracht door maatregelen te treffen, en doet nu in de Voorjaarsnota een handreiking van €37,6 miljoen voor jeugd in 2019 en 2020. Dat is niet voldoende om alle kwetsbare Amsterdammers de zorg te geven die zij nodig hebben. Daarvoor is een forse structurele investering van het Rijk nodig. In afwachting daarvan neemt het stadsbestuur een aantal maatregelen om de tekorten in de toekomst te beperken. Zo wordt prioriteit gegeven aan zorg voor kinderen die dat het hardst nodig hebben en worden volumeafspraken gemaakt met aanbieders en hun administratieve lasten verlaagd. Ook worden de wijkteams hervormd en wordt ingezet op preventie door de GGZ beter in de wijkteams te betrekken.
Amsterdammers aan het werk helpen
Het college trekt de komende vier jaar €20 miljoen uit om meer mensen met een uitkering naar werk te begeleiden. Een lage caseload bij klantmanagers, inzet van jobhunters en intensieve begeleiding van cliënten zijn succesvol bij de aanpak van jeugdwerkeloosheid en de Amsterdamse aanpak statushouders, is de afgelopen jaren ervaren. Deze werkwijze wordt daarom op grote schaal ingezet.
Cultuur
Het college investeert ook in cultuur, bijvoorbeeld in culturele wijkvoorzieningen in Noord, Zuidoost en Nieuw-West. De komende jaren wordt €41 miljoen geïnvesteerd in de renovatie van theater de Meervaart, de verbouwing van het Amsterdam Museum en OBA Next, een openbare bibliotheek op de Zuidas die zich richt op innovatie, mediawijsheid en digitale inclusiviteit. Naar de organisatie van Sail 2020 gaat €1,5 miljoen en naar de viering van het 750 jarig bestaan van Amsterdam €3 miljoen.
Investeringen
Het college heeft, met het oog op de groei van de stad, veel ruimte gemaakt voor investeringen de komende vier jaar, €1,6 miljard. Dit zijn investeringen in scholen, infrastructuur en maatschappelijke voorzieningen. In onderwijshuisvesting wordt 189 miljoen geïnvesteerd. Om de sturing op meerjarige investeringen te versterken en een nog robuustere begroting te presenteren, wordt voor het eerst een investeringenplafond ingesteld, zodat investeringen beter tegen elkaar afgewogen kunnen worden.
Leefomgeving
Voor de implementatie van de nieuwe Omgevingswet, die in 2021 in werking treedt voor bouwplannen en het beheer van de leefomgeving, wordt €19 miljoen uitgetrokken de komende jaren. Een belangrijk onderdeel van de wet is het opstellen van de Omgevingsvisie, die de kans biedt om met Amsterdammers te beschrijven wat het betekent om te wonen en leven in een groeiende stad; met oog voor de rol van het landschap, de ruimtelijke impact van de energietransitie en de impact op de ondergrond.
Verhoging bijdrage bezoekers
Bezoekers gaan meer bijdragen aan de kosten om de stad veilig en schoon te houden. De opbrengst van de toeristenbelasting wordt verhoogd met €105 miljoen, volgens de afspraak uit het coalitieakkoord. Het college heeft besloten, na een uitgebreide consultatie, om voor verblijf in hotels naast het percentage van 7% ook een vast bedrag van €3 per persoon per overnachting in te voeren. Voor verblijf op campings wordt dit bedrag €1. Kinderen tot 16 jaar worden vrijgesteld van de toeristenbelasting. Voor verblijf in woningen, zoals particuliere vakantieverhuur wordt geen vast bedrag ingevoerd om uitvoeringstechnische redenen, maar gaat de bestaande heffing van 7% naar 10%.
Het college stelt voor de vermakelijkhedenretributie (vmr), een heffing op amusement waar de stad ook kosten voor maakt, te verhogen van €0,66 naar €1,50 per persoon. De vmr wordt uitgebreid voor deelnemers aan stadsrondleidingen vanaf 2020 en voor deelnemers aan betaalde festivals en evenementen in de openbare ruimte vanaf 2021.
Financiële ruimte
Om de keuzes mogelijk te maken wordt onder meer €185 miljoen uit het Vereveningsfonds gebruikt; dit bedrag is te besteden door hogere grondopbrengsten en door de Javabrug op een andere manier te dekken, namelijk uit de algemene middelen. Ook wordt een aantal leges voor burgerzaken en voor een aantal vergunningen verhoogd per volgend jaar, zodat ze meer kostendekkend zijn, zoals de kansspelvergunningen en de horecavergunningen. Hiermee worden de opbrengsten met €8,7 miljoen per jaar verhoogd. Het verhogen van parkeerboetes en het indexeren en harmoniseren van parkeertarieven levert €15,5 miljoen per jaar op en het belasten van evenementen in parken €2 miljoen per jaar.
Gemeente
Amsterdam kiest er ook voor te besparen op de gemeentelijke organisatie. Door meer te digitaliseren, slimmer en efficiënter te werken en door minder overlap in advisering en beleid zal €50 miljoen per jaar bespaard worden.
Vervolg
De algemene beschouwingen zijn op 29 mei in de raad. Vanaf 5 juni wordt de Voorjaarsnota 2019 behandeld in verschillende commissies en 10 juli in de raad.
Voor de Voorjaarsnota 2019 zie: www.amsterdam.nl/financien.
