AMSTERDAM - Straatintimidatie komt vrij veel voor in Amsterdam. Dat kan verbaal of fysiek zijn. De daders zijn vaak jongens/mannen tussen de 15 en 30 jaar, in de meeste gevallen een onbekende van het slachtoffer. Veel slachtoffers blijven lang bang op straat. Voor een deel is intimidatie strafbaar. Maar preventie is de beste aanpak. De gemeente investeert daarin.

Esther Jalink (41) en Raoul Chocolaad (37) geven voorlichting over seksuele weerbaarheid aan scholieren. Ze onderwijzen ook docenten, ouders, professionals en collega's. Ze werken voor Qpido - Centrum voor Seksuele Weerbaarheid, onderdeel van welzijnsinstelling Spirit.

Wat is straatintimidatie?

Esther en Raoul: "Straatintimidatie is meestal naroepen. Je wordt dan door anderen aangesproken op hoe je er uitziet. Dat kan intimiderend zijn, zoals de opmerking 'Wat zie je er lekker uit.' Maar als ze niet reageert zoals zij willen, dan wordt het al snel grof: 'Als je er zo uitziet wil je toch neuken.'

Het gaat om gedrag op straat waardoor de ander zich geïntimideerd voelt. In de Kalverstraat krijgt een meisje te horen: 'Pssst meisje'. Als ze daarop niet reageert wordt ze 'hoer' genoemd. Dat gebeurt veel. Er is een verschil tussen verbale en fysieke intimidatie. Bij fysiek aanraken heet het aanranding."

Komt het veel voor?

53% van de vrouwen is in de afgelopen 12 maanden geconfronteerd met straatintimidatie. Als we kijken naar jonge vrouwen (15-34 jaar) is dat 79%. Van de ondervraagde mannen geeft 30% aan hiermee geconfronteerd te zijn. Esther en Raoul: "Wij komen op meer dan vijftig scholen in Amsterdam, en in elke les zitten meisjes en jongens die dit zien, doen of hebben meegemaakt. Het gaat meestal om seksuele intimidatie, vaak ook tegen homo's, lesbo's, transgenders en biseksuelen.

Als een homo uit de kast is, krijgt hij te horen: 'Homo, ga terug in je kast.' Dat is dan nog netjes. 'Alle homo's moeten dood' hoor je ook."

Wie zijn de slachtoffers?

"Meisjes en mensen die niet direct in een hokje te plaatsen zijn."

Wie zijn de daders?

"Het zijn jongeren die iets uitproberen. Grenzen aftasten. Soms is dat gezond seksueel gedrag en soms intimidatie. Het zijn vooral jongens die het doen, maar meisjes doen het ook. Meisjes én jongens worden in hun kont geknepen.

Je hebt de 'straatkatten', brutale meisjes. Als je naar ze kijkt zeggen ze iets. Dat kan ook intimiderend zijn. Jongens maken vaak seksuele opmerkingen, ook in groepjes."

Wat kan je doen aan preventie?

"Wij oefenen veel met de jongeren. We hebben veel voorbeelden van situaties die we naspelen, je wilt contact maken. Tussen jongens en meisjes gebeurt veel digitaal. We leren de jongeren dat aardig doen beter werkt. En: hoe gedraag je je op straat?

Met jongens doen we een spel. Eerst moeten ze de belangrijkste vijf vrouwen in hun leven op een kaart schrijven: moeder, zus, tante, oma. En dan vragen we de jongens te zeggen hoe ze meisjes noemen en dat schrijven we op het bord. Dat is vaak negatief: hoer, slet, bitch, banga, motjo, kech. Dan gaat het over naar lievere woorden, ze mogen alles roepen. Wat zijn andere woorden voor vrouwen? Schatje, liefje.

En dan vragen we hoe ze het vinden als hun moeder of zusje hoer of slet genoemd wordt. Dan worden ze woedend, en leggen wij uit dat de meisjes tegen wie zij dat zeggen ook iemands moeder of zusje zijn. Dat geeft verwarring maar ook inzicht. 'Mijn moeder is toch geen slet!'. Dat geeft kortsluiting in het hoofd en dan valt het kwartje. Als dat aankomt plant je een zaadje.

Dit programma is een goede stap van de gemeente. Straatintimidatie is nu ook strafbaar. In onze les laten we een filmpje zien. Het is gemaakt met een verborgen camera. Het gaat over uitdagend geklede meisjes die door jongens vanuit een auto heel grof benaderd worden. 'Wil je een dikke lul?' is één van de vragen. Met vervolgens het aanbod champagne en een hotelkamer te betalen. Ze worden inderdaad als 'hoeren' benaderd. De meisjes vonden het ook echt eng.

Veel jongens zeggen na het filmpje dat je dat kan verwachten als je er zo uitziet. We bespreken in de les dat de wijze van kleden nooit reden kan zijn voor intimidatie. Daarnaast gaan we met ze in gesprek over welke kleding ze wanneer gepast vinden. En dat kleding je imago kan bepalen."

Werkt preventie?

"Ik ben er optimistisch over. Je laat ze iets beseffen. Maar je moet met ze aan de slag blijven. Seksualiteit blijft lastig om te bespreken. Veel jongeren willen het niet bespreken met hun ouders. Je moet jong beginnen."

Wat kan een meisje doen als ze fysiek in het nauw gedreven wordt?

"In de lessen zeggen we: kom sterk over, luister naar je alarmbel, als je die voelt probeer dan weg te gaan want vaak klopt dat gevoel!"

Over de aanpak

Amsterdam pakt straatintimidatie aan door verschillende maatregelen te nemen. Ook andere organisaties in de stad werken aan het terugdringen en voorkomen van straatintimidatie. Kijk op amsterdam.nl/straatintimidatievoor meer informatie en lees wat je zelf kan doen.