AMSTERDAM - In het jaar dat wij met elkaar ‘vieren’ dat we 75 jaar in vrijheid leven, is er hernieuwde aandacht voor de onthutsende diefstal van bezittingen van Joden. Na vele jaren research en het verzamelen van bewijzen, bracht econoom Philip Staal in 2016 het boek Mijn erfenis op de markt.


Jarenlang deed Staal onderzoek in archieven en dossiers en onthulde dat niet alleen tijdens, maar ook ná de oorlog, miljoenen euro’s zijn verdwenen. Geld dat de Joodse overlevenden van de Shoah, waaronder veel oorlogswezen, rechtmatig toekomt. Zijn strijd om rechtsherstel blijft niet onopgemerkt; hij wordt zelfs onderscheiden met de Ridderorde van Oranje Nassau en geldt als een van de belangrijkste voorvechters van dit onrecht.

Staal is, vanuit zijn rol als vertegenwoordiger van Platform Israël, al sinds 1998 betrokken bij de onderhandelingen en verdeling van de Joodse tegoeden. Dat was feitelijk de aanzet tot zijn eigen onderzoek. De manco’s in het naoorlogse rechtsherstel (1945-1970), waaronder het feit dat nimmer werd onderzocht wat er met het vermogen van oorlogswezen gebeurde, stoorde Staal waarop hij besloot tot zijn eigen diepgravende onderzoek. Zijn onderzoeksresultaten publiceerde hij, gecombineerd met zijn eigen oorlogservaringen, in Mijn erfenis.

Indrukwekkend document
De wijze waarop Staal de feiten die hij noemt, staaft met bewijzen in combinatie met zijn eigen ervaringen maakt Mijn erfenis tot méér dan uitsluitend een informatief document. Er blijkt tevens een verregaande persoonlijke betrokkenheid uit. Staal mag feitelijk gezien worden als tweede generatie oorlogsslachtoffer. Hij heeft een deel van de oorlog daadwerkelijk meegemaakt, maar was toen nog slechts een peuter. Het had echter een enorme impact op zijn leven dat hij op 21 mei 1943 afscheid moest nemen van zijn ouders, Isaac en Anna Staal. Philip werd midden in de nacht, samen met zijn broer Marcel, door een tante naar een veilig onderkomen gebracht. Kort daarop werden zijn ouders verraden, opgepakt en afgevoerd naar Sobibor, waar ze zijn vermoord. Na de oorlog groeiden de twee broers op in weeshuizen.

Vooral door deze traumatische jeugdervaringen zou het jaren duren voordat Staal de kracht en overtuiging vond om te vechten voor rechtsherstel van de Joden en de Joodse oorlogswezen. Toen hij daar echter mee was begonnen, bleek zijn motivatie om deze gigantische misstanden aan de kaak te stellen, eindeloos. Na jaren van gepassioneerde research, zette hij de laatste punt van Mijn erfenis.

Nu, juist in dit jaar van 75 jaar vrijheid, verdient dit werk erkenning en een brede belangstelling. Mijn erfenis wordt als paperback van 344 pagina’s uitgegeven door Eburon onder ISBN-nummer 9789463011020.

De auteur
Staal (1941) woont met vrouw en familie in Israël. Hij publiceerde eerder een gedetailleerd en grondig gedocumenteerd onderzoek naar het vermogensbeheer van de 1363 minderjarige Joodse weeskinderen in Roestvrijstaal: Speurtocht naar de erfenis van Joodse oorlogswezen (Eburon, 2008).