Onlangs verscheen ‘Slangenhuid’, de tweede roman van Carla Wijers. Deze tweede, psychologische roman kent als thema partnergeweld, onderdrukking en femicide. Het feit dat er wereldwijd meer dan vijf vrouwen per úúr worden vermoord door -veelal- een (ex)partner, maakt dit thema wel heel essentieel en was reden om Carla enkele vragen te stellen.

Carla Wijers is niet alleen auteur, maar was ook jarenlang directeur van de landelijke vrouwenvereniging Vrouwen van Nu. Waarin Carla vooral uitblinkt, is het krachtig laten horen van het stemgeluid van vrouwen en dat doet zij nu opnieuw met de indringende roman ‘Slangenhuid’.

Carla, uit de publieke opinie komt nog altijd naar voren dat veel mensen denken dat partnergeweld en femicide vooral voorkomen in de onderste lagen van de bevolking. Gelukkig lijkt dit beeld voorzichtig wat te keren en wordt steeds meer bewezen dat dit wel degelijk voorkomt in álle lagen van de bevolking. Wil je daar iets over zeggen?

Eigenlijk is dat wat me zo raakt, dat het in alle lagen van de bevolking voorkomt en ook dat het niet vooral in Zuid-Europese landen of islamitische landen voorkomt, zoals vaak wordt gedacht, ook in Nederland. Dat het een mondiaal probleem is, dat het mondiaal en institutioneel is, deze haatdragende manier waarop met vrouwen wordt omgegaan.

Ben je in je werk als directeur van Vrouwen van Nu, slachtoffers van partnergeweld en onderdrukking tegengekomen en zo ja, heb je daaruit kunnen putten voor jouw boek?

Die ben ik zeker tegengekomen en dat heeft bijgedragen aan mijn gevoel van urgentie om het hierover te hebben. Het waren namelijk vrouwen waar ik het absoluut niet van had verwacht, sterke vrouwen. En die vrouwen praten er liever niet over, ze schamen zich. Dat is toch vreselijk, bovenop het verbale en fysieke geweld ook nog eens schaamte. Daarom vond ik de houding van Gisèle Pélicot in Frankrijk, waar gelukkig veel aandacht aan is besteed in de media, zo’n verademing.

Wat was voor jou de belangrijkste reden om ‘Slangenhuid’ te schrijven en wat hoop je met het boek te bereiken?

Toen ik begon aan dit boek, leverde het googlen van het woord femicide nog niets op. Gelukkig is dat de laatste paar jaren veranderd. Ik vind het een te belangrijk onderwerp om er over te zwijgen, juist omdat het niet over incidenten gaat maar iets systemisch is. In de media spreken de koppen van artikelen over femicide vaak over een ‘drama in de huiselijke sfeer’ en vaak wordt de indruk gewekt dat het een vreselijk incident is. Ik wilde met Slangenhuid aandacht opeisen voor het feit dat het niet om incidenten gaat. Als je er op gaat letten, dan lees je er te vaak over. En ik wil meer besef bij mensen dat het om vrouwenhaat gaat en dat dat klein begint. Van flauwe seksueel getinte moppen en nafluiten tot vrouwenmoord.

In mijn studententijd had ik een vriendin die bij een Blijf van mijn Lijf huis werkte en een paar maanden bij mij moest onderduiken. Daar is het zaadje geplant. Artikelen over dit onderwerp worden vooral gelezen door mensen die er toch al mee bezig zijn, er over nadenken. Daarom wilde ik een fictie boek schrijven, om ook andere mensen te bereiken. En om het gesprek hierover te stimuleren. Ik zou ook graag meer boekpresentaties willen geven om dit onderwerp breed op de kaart te zetten.

Je hebt inmiddels heel wat mooie, maar ook emotionele reacties ontvangen op ‘Slangenhuid’. Wat doet dat met je?

Veel. Zo heb ik van een jonge vrouw die mijn boek wilde recenseren een mailtje gehad dat ze moest stoppen met lezen omdat het te dichtbij kwam en haar eigen vreselijke ervaringen weer helemaal tot leven kwamen. Een andere vrouw, met wie ik jaren heb samengewerkt, bekende dat zij ook jaren in angst heeft geleefd voor haar ex die haar mishandelde. Het maakt me verdrietig, geeft me nog steeds een gevoel van machteloosheid want waar moet je beginnen met een zo wijd verspreid en – ook historisch – zo diepgeworteld iets, maar vooral ook boos.

Had je van tevoren een vastomlijnd idee voor het verloop van je boek of ontstond dat tijdens het schrijven?

Ik had wel een duidelijke opzet in mijn hoofd van twee verhaallijnen die bij elkaar komen. En de epiloog had ik duidelijk voor ogen. Ik wist waar ik uit wilde komen. Verder liet ik me al schrijvende leiden door wat er in mij opkwam.

Toets je jouw ideeën voordat je gaat schrijven?

Ik toets mijn ideeën terwijl ik schrijf. Dat doe ik ook met feiten, die moeten kloppen anders is het verhaal niet geloofwaardig.

Wil je iets vertellen over jouw thuissituatie (getrouwd, kinderen etc)

Ik woon al 42 jaar samen met mijn partner en we hebben samen drie, inmiddels volwassen kinderen en drie kleinkinderen. We hebben tot anderhalf jaar geleden in De Bilt gewoond. Ik ben in Limburg geboren, had het niet verwacht maar toen ik op mijn 65e stopte met betaalde banen om meer tijd te hebben voor het schrijven, begon Limburg aan me te trekken. Mijn man komt van origine uit Rotterdam, dus het was wel even spannend hoe het voor hem zou zijn, wonen en leven in Zuid-Limburg. Maar het bevalt prima. Voor mij voelt het als thuiskomen.

Ik werk als vrijwilliger in het bestuur van de Kunst en Cultuurraad van Valkenburg aan de Geul en ben als voorzitter van het kernoverleg, een dorpsraad, actief in de lokale leefomgeving van mijn dorpskern Sibbe. En ik heb nu meer tijd om te schrijven. Mijn nieuwe boek speelt zich af in Zuid-Limburg.

Waar en wanneer schrijf je het liefst?

Ik heb een heerlijke werkkamer. Die had ik in De Bilt ook. Daar zit ik graag . Als ik eenmaal op gang ben, dan kan ik van ’s morgens na de eerste koppen koffie tot begin van de middag prima schrijven. Naarmate het boek vordert, schrijf ik langere perioden achter elkaar.

In welke setting krijg je de meeste/beste ideeën voor je boeken?

Wandelend en, dat klinkt misschien gek, als ik huishoudelijke klussen doe, zoals strijken en dweilen. Dat zijn momenten waarin ik alleen ben met mijn gedachten, dat ik ze vrij door mijn hoofd voel dwalen. En tijdens vakanties, waar we trouwens ook veel wandelen.

Heb je bepaalde rituelen tijdens het schrijven?

Ik heb uitstelgedrag voordat ik daadwerkelijk achter mijn bureau schuif. Eerst moet ik nog van alles doen. Als ik eenmaal zit, dan kan ik me goed afsluiten van alles wat buiten mijn kamer gebeurt. Vaste gebruiken tijdens het schrijven heb ik eigenlijk niet. Ik werk ook niet met regels als ‘zoveel woorden op een dag’ schrijven. Als het niet gaat, dan stop ik, maar eigenlijk gebeurt dat bijna nooit.

Wat vind je in het schrijfproces de grootste uitdaging?

Ik geniet het meest van het schrijven zelf, het creëren van het verhaal. Het verhaal moet kloppen en geloofwaardig zijn. Mijn grootste uitdaging tijdens het schrijven is, om de gedachte los te laten dat er zo veel goede boeken worden geschreven en dat eigenlijk niemand op mij zit te wachten, dat ik mijn tijd nuttiger zou moeten besteden dan zo veel uren aan mijn hobby te besteden. Als die gedachten de kop opsteken, is het voor mij een grote uitdaging om toch door te gaan, om mezelf dit heerlijke schrijfproces te gunnen. Daarnaast was er bij Slangenhuid een extra uitdaging: ik heb geen eigen ervaringen met geweld en vernedering door een partner, dus mijn grote uitdaging was om toch geloofwaardig en herkenbaar voor vrouwen te schrijven. Ik vond het dan ook heel spannend hoe dit boek zou worden ontvangen bij vrouwen die wel in die situatie hebben gezeten.

Doe je vooraf onderzoek voor je gaat schrijven?

Voordat ik begin aan een boek bewaar ik artikelen in kranten en tijdschriften die over het onderwerp gaan en lees ik literatuur. Ook ga ik fysiek naar plekken toe waar ik het verhaal laat afspelen. Zo heb ik voor Slangenhuid het Pieterpad daadwerkelijk gelopen en zijn de overnachtingen van de hoofdpersoon gebaseerd op bestaande plekken. Tijdens het schrijven blijf ik onderzoek doen. Het verhaal mag er niet onder lijden dat er verkeerde feiten of niet juist weergegeven historische gebeurtenissen in zitten.

Welke genres lees je zelf graag?

Thrillers, historische romans en familie romans, liefst met meerdere generaties. Er moet wel spanning in zitten.

Is er een volgend boek in wording?

Ja, ik ben bezig met inlezen in de geschiedenis van Zuid-Limburg in de 20e en 21e eeuw. Ik heb daar als historica ook al mee gewerkt. Mijn doctoraalscriptie ging over mijnwerkersvrouwen en mijn promotieonderzoek over het Limburgse carnaval als onderdeel van de Limburgse identiteit. Ik ben mijn geheugen dus aan het opfrissen. Vrouwen staan weer centraal, net als in Bella Donna en Slangenhuid, dit keer drie generaties. En er zit weer spanning in, wat is er gebeurd?

In dit nieuwe verhaal komen voor mij meerdere lijntjes bij elkaar: mijn historische kennis van Limburg en van vrouwengeschiedenis, mijn herinneringen aan het leven in de Limburgse mijnstreek in de jaren 50, 60 en 70, opvullen van gaten in die herinneringen door gesprekken met familie en andere mensen en onderzoek naar mijn huidige leefomgeving in Valkenburg aan de Geul.

Ik kan niet terughalen wat er eerder was, mijn verhuizing naar Limburg of de eerste contouren van een nieuw boek dat zich afspeelt in Limburg. Maar het past mooi in elkaar.

Ik hoop dat ik bij het schrijven ook oude beelden en belevenissen wakker roep die het verhaal completer maken. En ook mijn eigen verhaal over de tijd waarin ik leef dieper inkleuren.

Is er iets wat je nog graag zou willen vertellen, wat ik niet heb gevraagd?

Ik merk dat ik planmatiger te werk ga.

Mijn eerste boek Bella Donna was een thriller waar ik toen ik er aan begon niet wist hoe het zou aflopen. Het verhaal ontstond al schrijvende. Slangenhuid is een psychologische roman waar ik voorafgaand aan het schrijven al een hoofdstukindeling had gemaakt en ik wist hoe het zou eindigen. Voor het nieuwe boek in wording hangt de stamboom van drie generaties al aan mijn boekenkast en zijn de belangrijkste personages gedetailleerd beschreven. Op dit moment speel ik met de mogelijkheden van ofwel een chronologische opbouw, een terugblik vanuit het heden of heen en weer schakelen in de tijd. Ik besteed meer aandacht aan de opbouw van het boek voordat ik begin met schrijven. En ik heb er een paar boeken die ik heb aangeschaft toen ik bij de Schrijversacademie opleidingen volgde, weer eens bij gepakt. Naast een passie, een hobby, voelt schrijven steeds meer als een ambacht. Was ik er maar eerder begonnen, denk ik vaak.

Boek bestellen

Benieuwd geworden naar ‘Slangenhuid’? Dit boek is te koop in de boekhandel, bij bol.com en direct bij uitgever aquaZZ. De fraaie afbeelding die de cover siert, is van de hand van kunstschilder Henk Lebesque, die ook de cover van haar eerste boek ‘Bella Donna’ maakte. Het boek is uitgevoerd als paperback, telt 302 pagina’s en het ISBN luidt 9789083424941.