9.2 ℃
Sinds afgelopen zomer bevoorraadt Heineken cafés in de Amsterdamse binnenstad met de allereerste 100% elektrisch aangedreven mini biertankwagens ter wereld. Door de sluiting van de horeca waren de elektrische biertankwagens de afgelopen tijd minder actief in de binnenstad. Tijdens de corona persconferentie op 25-1-2022 kondigde minister-president Mark Rutte aan dat de horeca vanaf 26-1-2022 weer gasten mag ontvangen van 05.00 uur ‘s morgens tot 22.00 uur ‘s avonds. Direct na de persconferentie zijn de elektrische biertankwagens de cafés en restaurants weer gaan bevoorraden. Na een sluiting van ruim een maand zorgen zij ervoor dat er voldoende bier op voorraad is, zodat de horeca weer omzet kan draaien.
Koploper in zero-emissie vervoer
In augustus 2020 werd bekend dat al het Heineken bier voor de Nederlandse markt voortaan 100% groen wordt gebrouwen. Dat daar nu ook de verduurzaming van het biertransport aan is toegevoegd, is een mooie mijlpaal en een opmaat naar nog meer schone kilometers, vertelt Carl van der Wielen, manager tankbier bij Heineken Nederland. “Wij kiezen bewust voor een groene bedrijfsvoering én groene logistiek. Onze binnenvaartschepen varen volledig elektrisch en wij rijden reeds langere tijd met vrachtwagens met zonnepanelen en accupakketten. Bovendien conformeren we ons aan de Green Deal Zero Emission Stadslogistiek. Per 1 januari 2025 voeren 57 Nederlandse gemeenten zero emissie-zones in, in hun stadscentrum en de omliggende wijken. Dit betekent dat alleen nul-emissie vracht- en bestelauto’s straks deze zones mogen binnenrijden. Bijvoorbeeld met onze elektrische biertankwagens sorteren wij daar nu al op voor. Daarnaast sluiten de nieuwe biertankwagens perfect aan op het nieuwe beleid van de gemeente Amsterdam, om zwaar en vervuilend verkeer in de binnenstad te weren, de leefbaarheid en verkeersveiligheid te vergroten en overbelasting en verdere schade aan bruggen en kademuren tegen te gaan. Met maximaal 7,5 ton zijn de nieuwe tankwagens namelijk een stuk lichter dan hun voorgangers.”
In plaats van te wachten tot vijf voor twaalf, wil Heineken nu al leren van de nieuwe manier van bier leveren in de Nederlandse binnensteden, benadrukt Van der Wielen. “Maar ook van de nieuwe manier van plannen. Immers duurt het opladen met een (snel)lader aanzienlijk langer dan het tanken van diesel. Ook is de actieradius van de elektrische biertankwagens korter. Toch moeten we binnen de venstertijd van 7.00 tot 11.00 uur alle cafés in de binnenstad kunnen beleveren.”
Optimum in betrouwbaarheid, (accu)capaciteit en gewichtsreductie
Om te komen tot een optimum in betrouwbaarheid, (accu)capaciteit en gewichtsreductie, heeft Heineken de samenwerking gezocht met Duotank. Deze Waalrese firma ontwikkelt, produceert en installeert al meer dan 35 jaar complete biertanksystemen, waarbij de bierkwaliteit gehandhaafd blijft van de brouwerij tot in het glas. Van tank tot vrachtwagen en inclusief bijbehorende bierzakken (inliners), bierslangen, compressors, koelers, flowmeters, et cetera. “Wij produceren biertanks voor klanten over de hele wereld”, vertelt Mark Kleuskens, Manager Automatisering bij Duotank Group BV. “Dankzij de inliner in onze tanks blijven de fijne aroma's van het bier beter bewaard. Onder meer omdat er geen CO2-druk meer aan het tapproces te pas komt, maar normale perslucht. Bovendien wordt blootstelling aan zuurstof voorkomen.” Waar bierfusten vaak met een palletwagen worden geleverd, is voor het vullen van (kelder)biertanks een biertankwagen nodig, vertelt hij. Duotank heeft hiervoor verschillende typen wagens ontwikkeld en gebouwd. Ook voor Heineken. “De afgelopen jaren hebben we maar liefst tien biertankwagens voor Heineken gebouwd. Ook hebben we mede aan de wieg gestaan van de allereerste 100% elektrische biertankwagens.”
Altijd, overal en volledig autonoom
Om aan de nieuwe gewichtsrestrictie in Amsterdam te voldoen, hebben Duotank en Heineken kritisch naar elk onderdeel van de biertankwagen gekeken, vertelt Kleuskens. “Ook hebben we goed gekeken naar de ergonomie. Hoe kunnen de chauffeurs zo efficiënt mogelijk leveren in de binnenstad? Hoe kunnen we de doorlooptijd per café zo kort mogelijk houden? En hoe voorkomen we dat de tankwagens de doorstroom van ander verkeer blokkeren? Deze en andere vragen hebben geleid tot de ontwikkeling van een nieuwe en lichtere bierslang, evenals een optimalisatie van de bierslanghaspel en compressor. Ook hebben we ruim aandacht besteed aan de energievoorziening voor de belevering. Op de biertankwagens zijn een luchtcompressor en bierpomp geïnstalleerd, die gevoed moeten worden met 230 Volt.” Van der Wielen: “Dankzij een mobiel en off-grid energiesysteem kunnen onze chauffeurs altijd, overal en volledig autonoom tankbier leveren. Zij hoeven niet meer bij elk café hun haspel uit te rollen en weer op te rollen. Ook hoeven zij niet langer te zoeken naar een vrij stopcontact. Het uitrollen van de bierslang is voldoende om de biertanks te vullen.”
Randvoorwaarden
Voor de energievoorziening nam Duotank contact op met Top Systems, dat al diverse energiesystemen voor de bestaande vloot van Duotank en Heineken heeft ontwikkeld en geleverd. “De tankwagen die we voor de bierlevering in de Amsterdamse binnenstad gebruiken, is de FUSO eCanter van Mercedes-Benz Trucks”, aldus Kleuskens. “Deze tankwagen beschikt over een lithium-ion accupack met een maximale spanning van 420 Volt voor de elektrische aandrijving, evenals een 12 Volt accu om de verlichting, centrale vergrendeling en ruitenwissers van stroom te voorzien. In haar specificaties gaf Mercedes-Benz heel duidelijk aan dat we het accusysteem niet teveel mochten belasten. Bovendien hadden we te maken met randvoorwaarden, bijvoorbeeld ten aanzien van de maximale hoeveelheid energie die we mee kunnen nemen. Vanwege de gewichtsbeperkingen én uit comfortoverwegingen zochten we tevens naar een oplossing om de tankwagens én het energiesysteem voor de luchtcompressor en bierpomp met één kabel op te laden.”
Autonome energievoorziening
“Samen met sectorspecialist Norman Heins heb ik de mogelijkheden voor het energiesysteem onderzocht”, aldus Kleuskens. “Tijdens het rijden en het opladen van de hoofdaccu’s wordt ook de 12 Volt accu van de FUSO eCanter opgeladen. Hiervoor beschikt de biertankwagen over een DC/DC omvormer van 200 Ampère, waarvan wij 100 Ampère mogen gebruiken om - tijdens het laden en rijden - het energiesysteem van Top Systems op te laden. We hebben geanalyseerd hoeveel tijd we onderweg zijn om vanaf de rand van de stad naar de diverse cafés te rijden. Maar ook hoeveel energie nodig is voor iedere levering. Op basis hiervan hebben we gezocht naar de ideale balans tussen de energie die je verbruikt voor het leveren van bier en de energie die je terugkrijgt tijdens het opladen en rijden.” Heins: “Op basis van deze berekeningen is gekozen voor drie Relion RB100-LT lithium-ion-accu’s van 100 Ah per stuk. Deze accu’s zijn voorzien van een ingebouwd verwarmingssysteem, zodat zij ook bij lage buitentemperaturen (tot -20 °C) veilig opgeladen kunnen worden met een standaard lader. De accu’s zijn met behulp van een 100 Ampère TS1600C DC/DC omvormer gekoppeld aan de FUSO eCanter, die steeds aangeeft wanneer we 100 Ampère mogen laden. Een Victron Multiplus omvormer/acculader (12/3000) zet de gelijkstroom (DC) van de Relion lithium-ion-accu’s om naar 230 Volt (AC) wisselstroom voor de luchtcompressor en bierpomp. Het energieopslagsysteem wordt intuïtief gemonitord en geregeld door een Victron Color Control GX, terwijl een SmartShunt de capaciteit van de accu’s bewaakt.”
Op het dak van de biertankwagens zijn twee zonnepanelen geïnstalleerd; één op de cabine en één op de zogenaamde ‘beleverbox’, aldus Heins. “Een Victron SmartSolar MPPT zonne-laadregelaar (100/30) verzamelt de opgewekte zonne-energie en zet deze om naar een nominale spanning van 12 Volt voor de omvormer en het accupakket.” Om het energiesysteem in te bouwen in de biertankwagens, was een hele puzzel, benadrukt Kleuskens. “Want waar konden we alle componenten kwijt? En wat betekende dit voor de bekabeling? Ook hiervoor heeft Top Systems heel goede support geleverd. De drie accu’s zijn uiteindelijk verspreid over de truck ingebouwd, terwijl de omvormer, MPPT zonne-laadregelaar en andere technieken in het besturingspaneel zijn geplaatst.”
Ruim 40% minder CO2-uitstoot
Vanuit de Heineken brouwerij in Den Bosch rijdt op dit moment nog een grote vrachtwagen met 20.000 liter vers Heineken bier naar de rand van de stad. Daar wordt steeds 3.000 liter bier overgepompt naar de 100% elektrische biertankwagens, die fluisterstil en emissieloos circa vijf cafés van vers tankbier voorzien. Dankzij deze mobiele cityhub én de elektrische biertankwagens reduceert Heineken de CO2-uitstoot van het volledige transport vanaf de brouwerij met ruim 40%.
Binnen nu en een half jaar wordt het aantal elektrische biertankwagens uitgebreid naar zes, aldus Van der Wielen. “Vanaf dat moment kunnen we ook andere merken bier, zoals Amstel, Brand of Birra Moretti, 100% elektrisch leveren. Onder andere omdat de 3.000 liter tanks uitwisselbaar zijn. Bovendien hebben we dan voldoende capaciteit om zeven dagen per week álle Amsterdamse café te beleveren.” Alle biertankwagens gaan twee tot drie shifts per dag rijden. Kleuskens: “Om de biertankwagens te reinigen, hebben we tevens een mobiele reinigingswagen gebouwd met (afval)water- en chemicaliëntanks. Ook deze reinigingswagen is voorzien van een autonoom energiesysteem van Top Systems, met vier Pylontech US2000+ (48V/200Ah) accu’s, een Victron MultiPlus 48/3000/35-16 omvormer/acculader en een SmartSolar MPPT 250/60-MC4 zonne-laadregelaar.”
Duurzaam, efficiënt en een nog betere smaak
In navolging van de kenmerkende Heineken biertankwagens worden op dit moment ook neutrale biertankwagens gebouwd, met een witte wagen en een tank in de uitstraling van het specifieke biermerk. Op deze wagens kunnen eenvoudig merk wisselingen worden gedaan. Kleuskens: “Ook zijn we druk bezig met een oplossing waardoor het overtanken van bier straks niet meer nodig is. In plaats hiervan worden de tanks straks op de brouwerij gevuld en met een grote oplegger naar de rand van de stad vervoerd. Daar worden ze met behulp van een heftruck omgewisseld op de biertankwagens. Dit proces is niet alleen sneller, maar resulteert ook in een nog betere smaak. Daarmee gaan duurzaamheid, efficiëntie én kwaliteit straks perfect hand in hand.”
