AMSTERDAM - ARTIS verwacht een olifantje in dit voorjaar. Alles wijst erop dat de matriarch van de kudde Aziatische olifanten momenteel drachtig is van haar vijfde kalf. De olifantenkoe is inmiddels 200 kilo aangekomen en de uitslagen van mestonderzoek wijzen op de dracht. Ruim drie jaar geleden werd voor het laatst een olifantenkalf geboren in ARTIS. De kudde Aziatische olifanten bestaat momenteel uit vier dieren; de drachtige matriarch, haar twee dochters en de mannelijke bul. En vanaf het voorjaar komt daar een vijfde olifant bij.

Bijna 2 jaar drachtig
Aziatische olifanten (Elephas maximus) hebben een lange dracht van maar liefst 20 tot 22 maanden. Aan de buik van een olifant is op het oog niet zo te zien dat ze drachtig is, ondanks dat ze in die periode 400 tot 500 kilo aankomt. Deze extra kilo’s zijn op een gewicht van 4.000 kilo verhoudingsgewijs niet zo veel. Het jong en het vruchtwater zorgen voor de toename in gewicht, en dan vooral in de laatste maanden van de dracht. Het grootste deel van de gewichtstoename ontstaat door het vruchtwater, want een pasgeboren olifantje weegt ongeveer 100 kilo. Het gewicht van een pasgeboren olifantje is daarmee ongeveer gelijk aan het aantal kilo’s poep dat een olifant per dag produceert. Drachtige matriarch Thong Tai met haar jongste kalf Sanuk.

Geen zwangerschapstest
Bij olifanten kun je niet zoals bij mensen makkelijk een zwangerschapstest afnemen. Naast de gewichtstoename is de langdurige verhoging van het progesteronniveau in de ontlasting van de olifant een aanwijzing voor de dracht. Als een koe niet drachtig is daalt de concentratie van dit hormoon weer. Progesteron is een hormoon dat tijdens de dracht wordt aangemaakt en nodig is voor een goed verloop van de dracht. Verder had deze koe altijd een duidelijke cyclus en deze is sinds de waargenomen dekking uitgebleven. Ook het gebrek aan seksuele interesse in deze koe door de bul zijn aanwijzingen voor de dracht.

Goed mikken
De voorplantingsdaad vergt bij olifanten heel wat inspanning van het mannetje. De ruim 5.000 kilo zware olifantenbul staat tijdens de dekking alleen op zijn achterpoten en leunt met zijn voorpoten op de koe. Met zijn penis, die wel 25 kilo weegt, moet hij een S-bocht maken om de koe te kunnen bevruchten: de opening zit namelijk niet onder haar staart, maar helemaal onderaan aan de buikzijde. Ook het geboortekanaal is niet recht. Weet de bul niet goed te mikken, dan zit een bevruchting er niet in.