AMSTERDAM - Amsterdam UMC verwacht binnen een jaar een bloedtest te hebben ontwikkeld waarmee alzheimer kan worden vastgesteld. Die test kan de belastende ruggenprik gedeeltelijk vervangen, stelt Charlotte Teunissen die komende vrijdag als eerste vrouw in Europa de leerstoel neurochemie zal bezetten.

In haar inaugurale rede zal zij uitspreken dat alzheimer straks al in een vroege fase kan worden vastgesteld. "Ook het verloop van de ziekte kunnen we dan mogelijk volgen met bloedtesten. Dat maakt het huidige analyseren van hersenvocht verkregen door een belastende lumbaalpunctie minder vaak nodig", maakte de hoogleraar maandag bekend, vooruitlopend op haar installatie.

De diagnose van de ziekte van Alzheimer en andere vormen van dementie komt door de vergrijzing steeds vaker voor, maar wordt nu nog vaak pas in een gevorderde fase gesteld. "Hoe eerder we kunnen gaan behandelen, hoe beter."

Eiwit
Teunissen kan met de bloedtest een opeenstapeling van het eiwit amyloid in de hersenen aantonen, die als een belangrijke veroorzaker van de ziekte van Alzheimer geldt. De nieuwe test geeft 95 procent zekerheid over de diagnose en kan volgens Teunissen binnen een jaar worden gebruikt.

Zij werkt ook aan testen om vroegtijdig dementie aan te tonen. "Vaak zijn de ziekteprocessen al bijna twintig jaar gaande voordat symptomen zoals vergeetachtigheid op gaan treden. Een vroege diagnose is ook noodzakelijk omdat hersenschade onomkeerbaar is." Behalve de ziekte van Alzheimer onderzoekt Teunissen ook andere hersenaandoeningen.