AMSTERDAM - De rechtbank Amsterdam en de gemeente Amsterdam zetten de komende maanden nieuwe stappen om de komst van een Buurtrechter te realiseren in Venserpolder, in Amsterdam-Zuidoost. In zogenaamde ontwerpateliers werken gemeente en rechtbank toe naar de start van de Buurtrechter, naar verwachting dit najaar. De Buurtrechter gaat zich bezighouden met juridisch eenvoudige, lichte zaken van buurtbewoners op het gebied van leefbaarheid, inkomen en veiligheid in de wijk.

Binnen die aanpak worden de verschillende problemen waar individuele bewoners mee te maken hebben in samenhang opgepakt. De bedoeling is de bewoners de mogelijkheid te bieden deze problemen daadwerkelijk op te lossen samen met hulporganisaties die in de wijk actief zijn. De Buurtrechter neemt hierin een leidende en regisserende rol. De Driehoek+ (gemeente, rechtbank, politie en Openbaar Ministerie) gaf na een verkenningsfase vorige maand groen licht voor het vervolg van het initiatief van rechtbank en gemeente.

Stapeling van problemen: samen op zoek naar oplossing
Venserpolder is een van de vele wijken waar veel bewoners te maken hebben met een stapeling van problemen, oftewel multiproblematiek. Ze zijn bijvoorbeeld werkloos, hebben soms schulden en kampen met psychische of lichamelijke problemen. Niet zelden spelen ook problemen in de relatie of met de kinderen een rol of is sprake van (kleine) criminaliteit, zoals diefstal, mishandeling of drugsbezit. Wanneer de problemen leiden tot een gang naar de rechter, zal de Buurtrechter, meer dan in een gebruikelijke rechtszaak, alle problemen in samenhang bekijken. Samen met de wijkbewoner én alle instanties die rond hem of haar actief zijn, gaat de Buurtrechter binnen deze ‘all inclusive’-aanpak op zoek naar een effectieve en duurzame oplossing. Dat doet de Buurtrechter tijdens zittingen in de wijk zelf.

Vergroten gemeenschapszin in de wijk
Deze vorm van buurtrechtspraak beoogt niet alleen de toegankelijkheid en de zichtbaarheid van het recht en de rechtspraak te vergroten, maar ook daadwerkelijk bij te dragen aan het welzijn van de buurtbewoners en de leefbaarheid van de wijk. De achterliggende en in het buitenland, bijvoorbeeld in Brooklyn met het Redhook Community Justice Center, al beproefde gedachte is dat een zichtbaarder en laagdrempeliger rechtspraak, samen met een rechter die zich richt op oplossing en herstel de gemeenschapszin en het vertrouwen van de buurtbewoners zelf versterkt en zo bijdraagt aan een weerbare, sterke buurt.

Buurtrechter blijft onafhankelijk
De Buurtrechter houdt, net als de reguliere rechter, in procedures een onpartijdige en onafhankelijke rol. Ook zet hij of zij zo nodig doorzettingsmacht in. Denk daarbij aan het nemen van beslissingen in juridische procedures over geldvorderingen of aan het opleggen van een bepaalde taak, een boete of een hulp- of leerprogramma. De Buurtrechter kan ook zorgen voor rechtsbescherming, als instanties de regels niet volgen.

Ontwerpateliers
In Venserpolder zijn al verschillende (bewoners)initiatieven die zich richten op het vergroten van de leefbaarheid in de wijk. Het afgelopen jaar verkenden de rechtbank en de gemeente samen met deze partijen de vraag of en hoe buurtrechtspraak deze initiatieven verder kan versterken. Door de instemming van de Driehoek+ (met OM en politie) gaat nu de volgende fase van start: in de ontwerpateliers tekenen de samenwerkingspartners, betrokken instanties en buurtbewoners samen uit wat de rol van de Buurtrechter kan zijn bij het oplossen van zorgpremie- en huurschulden, problematisch schoolverzuim, huiselijk geweld en kleine delicten. De ontwerpateliers richten zich ook op de vraag hoe de Buurtrechter al in een vroeg stadium kan worden ingeschakeld als een hulpverleningstraject dreigt vast te lopen. Ook wordt aandacht besteed aan het gebruik van heldere, begrijpelijke taal om de toegankelijkheid van procedures voor de wijkbewoners te vergroten. Na de zomer moet de Buurtrechter dan van start gaan.

Meer informatie
De Buurtrechter is een initiatief van de rechtbank Amsterdam en de gemeente Amsterdam en maakt deel uit van het programma Weerbare Mensen, Weerbare Wijken, zie amsterdam.nl/weerbaremensenweerbarewijken.