AMSTERDAM - De Amsterdamse driehoek (gemeente, Openbaar Ministerie en politie) zet een volgende stap in het onderzoek naar het effect van gerichte wapencontroles in de stad. Dit besluit volgt op de evaluatie van de proef met wapencontroles afgelopen september. Daaruit blijkt dat het draagvlak voor wapencontroles onder Amsterdammers groot is: 70 procent is voorstander. De onderzoekers concluderen dat de politie de controles zorgvuldig en aselect heeft uitgevoerd. In totaal zijn 2.368 personen gecontroleerd en zijn 100 wapens in beslag genomen. Door de beperkte omvang van de proef is er nog onvoldoende te zeggen over het effect op het wapenbezit in de stad. Dit is aanleiding voor de driehoek om de controles komend jaar gerichter in te zetten, met meer inspraak van de politie over tijd en plaats. De politie zal ook gebruik gaan maken van technische hulpmiddelen. De driehoek acht het van belang dat de pilot met wapencontroles een in de tijd begrensd vervolg krijgt zodat er een vollediger onderzoeksbeeld kan ontstaan. Na een jaar neemt de driehoek een besluit over de structurele inzet.

Burgmeester Halsema: "Ik maak me grote zorgen over het wapenbezit onder jongeren in onze stad. Het geweld op straat verwoest levens. De driehoek verkent daarom alle mogelijkheden om wapens van de straat te krijgen. Als ik kijk naar de fouilleeracties in september dan valt op dat de politie uiterst zorgvuldig te werk is gegaan en hoe groot het draagvlak voor het instrument is onder de bevolking. Tegelijk wil ik, samen met de politiechef en de hoofdofficier, het instrument verbeteren zodat we meer wapens in beslag kunnen nemen. We gaan opnieuw zorgvuldig te werk, de controles blijven uiteraard aselectief en we introduceren detectiepoortjes waardoor we minder mensen gaan onderwerpen aan een fysieke controle."

Evaluatie
De proef vond plaats over een periode van vijf weken in de stadsdelen Noord, Oost, Zuidoost, Nieuw-West en Centrum, en had als doel om te onderzoeken of de gerichte wapencontroles het wapenbezit in de stad doet afnemen. Voorafgaande aan de proef waren er bij Amsterdamse gemeenteraadsleden zorgen over etnisch profileren door de politie. Daarop is door de driehoek besloten burgerwaarnemers te laten meekijken. Ook waarnemers van enkele vakbonden van de politie waren aanwezig. Vrijwel alle (burger)waarnemers en gecontroleerde personen waren positief over het algehele handelen van de politie. Een aanzienlijk deel van de betrokkenen bevestigt dat er geen gevallen van etnisch profileren zijn geconstateerd. Uit de enquêtes komt naar voren dat de politie de controles aselectief heeft uitgevoerd, benaderbaar was en duidelijk communiceerde. Een kleine minderheid van de gecontroleerde personen reageerde negatief op de controles (4 procent), één persoon heeft een klacht over bejegening ingediend. Deze klacht is door de gemeente in behandeling genomen.

Overige uitkomsten

  • Er zijn 2368 personen gecontroleerd, 19,7 procent van de gefouilleerden was jonger dan 20 jaar.
  • Er zijn 100 wapens in beslag genomen. Het gaat daarbij om 84 APV-messen (zoals (keuken)messen, zakmessen en schroevendraaiers) en 16 wapens die onder de Wet wapens en munitie vallen (voornamelijk pepperspray en wapens zoals een boksbeugel en ploertendoder).
  • Het draagvlak voor het inzetten van gerichte wapencontroles onder bewoners van de gebieden is groot: 70 procent van de ondervraagden is voorstander van inzet van wapencontroles.
  • Een derde van de bewoners geeft aan zich veiliger te voelen in de wijk door de wapencontroles. Meest genoemde reden is dat de wapencontroles zorgen voor minder wapens op straat en dat de wapencontroles afschrikwekkend (kunnen) zijn. 56 procent is er neutraal over en 8 procent voelt zich onveiliger.

Uitbreiding komend jaar
De evaluatie geeft vertrouwen om de wapencontroles komend jaar gerichter in te zetten en grondig te onderzoeken welke verbeteringen nodig zijn. Wijkteams krijgen daarbij meer inspraak bij het bepalen van de aan te wijzen gebieden en tijdstippen waarop er binnen deze gebieden wordt gecontroleerd. Fouilleeracties worden daardoor naar verwachting effectiever. Door de inzet van detectiepoortjes of handscanners wil de driehoek de controles minder fysiek indringend maken. Burgerwaarnemers worden tijdens controles niet meer ingezet. Een onafhankelijke partij zal de fouilleeracties van het komende jaar onderzoeken en evalueren.

De driehoek neemt verschillende maatregelen om de veiligheid in Amsterdamse wijken te vergroten en het gebruiken en bezit van wapens te dringen. De gemeente werkt samen met vele maatschappelijke partners aan onder andere de aanscherping van de schoolveiligheid, wapeninleveracties, de inzet van credible messengers en bewustwordingscampagnes. Politie en Openbaar Ministerie zijn verantwoordelijk voor opsporing en vervolging.